Các nhà lãnh đạo châu Âu lo ngại trước những trang web, đặc biệt có liên quan đến Nga và Trung Quốc, liên tục lan truyền những tin đồn và « fake news » (tin vịt), kêu gọi các mạng xã hội « dọn dẹp » nội dung.
Theo Le Monde, việc bóp méo thông tin về đại dịch virus corona đã trở thành vũ khí thực sự cho những thế lực muốn gây bất ổn cho Liên Hiệp Châu Âu (EU), tìm cách thuyết phục rằng EU đang sụp đổ.
Tràn ngập trên các mạng xã hội khác nhau bởi những cơ quan tự xưng là «phi chính phủ» nhưng thực tế có liên hệ với một số Nhà nước, hay phổ biến thông qua các kênh thông tin trực thuộc các Nhà nước này, các thông tin trên nay đã bị nhận diện trên trang web euvsdisinfo.eu, do cơ quan SEAE (chuyên về các hành động bên ngoài) của EU phụ trách.
Ngày 01/04/2020, có 215 bằng cớ cụ thể về bóp méo thông tin đã được Bruxelles ghi nhận. Ví dụ mới nhất là trong cùng một ngày, người ta có thể đọc thấy: «CIA đã tạo ra con virus corona và USAID là một nhóm khủng bố có liên quan», «Cáo buộc Trung Quốc về đại dịch là chiến lược vu khống, cũng giống như tố cáo Nga đã bắn rơi MH-17». Hoặc «Quốc Hội Ý đã cho hạ xuống lá cờ Liên Hiệp Châu Âu», «Những người bảo vệ môi trường vô cùng vui mừng coi đại dịch là cơ hội». Vân vân…
Trên mạng xã hội và Internet hiện đang lan tràn những tin vịt với toan tính chính trị.
Tất cả những « tin » này được phổ biến tại nhiều nước kể cả các nước châu Âu, tạo thành một luồng thông tin liên tục và « ngày càng mãnh liệt » – theo nhận xét của Peter Stano, phát ngôn viên của cao ủy đối ngoại Josep Borrell.
Và các « tin tức » rõ ràng mang tính chính trị trên, cộng với các thông tin được cho là phương pháp để chữa trị Covid-19 – như uống nước Javel hay cồn nguyên chất, uống thật nhiều vitamine C – đã khiến chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, bà Ursula von der Leyen phải công khai tố cáo « các thông tin bóp méo có thể làm chết người ».
Chi nhánh tiếng Đức của hãng tin Nga Sputnik, mới đây thông qua Facebook và Twitter đã khẳng định, rửa tay chẳng có tác dụng gì cả !
Sau hai tháng nghiên cứu các nội dung, cơ quan SEAE (chuyên về các hành động bên ngoài của EU) nhận thấy mục tiêu chính của những kẻ bóp méo thông tin vẫn là Hoa Kỳ. Mỹ bị buộc tội «tổ chức lan truyền con virus». Ngay sau đó là chủ đề Liên Hiệp Châu Âu sắp sụp đổ, Châu Âu bất lực không thể giúp đỡ các thành viên…đi kèm với việc nhấn mạnh viện trợ nhân đạo của Nga đối với Ý.
Hướng tuyên truyền thứ ba : con virus có thể được tung ra để ngăn chận sự phát triển của Trung Quốc. Chủ đề thứ tư : Cuộc khủng hoảng dịch tễ nằm trong kế hoạch bí mật của một «giới tinh hoa toàn cầu hóa». Cuối cùng là vô số tin đồn nhằm làm mất ổn định Ukraina, đặc biệt hồi tháng Hai đã gây ra bạo động tại một thành phố nhỏ ở miền trung, khi lan truyền tin vịt nhiều người bị bệnh đã được đưa về từ Vũ Hán. Thường xuyên được cho là thủ phạm dù châu Âu tránh nêu tên trực tiếp, Nga bác bỏ mọi liên quan đến những chiến dịch tuyên truyền trên đây. Một phát ngôn viên điện Kremlin cho là «vô căn cứ và phi lý».
Những « nguồn tin Trung Quốc » cũng rất tích cực hoạt động, vừa để chống lại những chỉ trích về xử lý khủng hoảng của Bắc Kinh, vừa củng cố hình ảnh Trung Quốc trên trường quốc tế đồng thời nhằm ổn định nội bộ. Nhiều tài khoản Twitter giả mạo được người Trung Quốc sử dụng để xỏ xiên vai trò các mạnh thường quân châu Âu ở châu Phi.
Một số nhân tố khác : Syria tố cáo châu Âu duy trì trừng phạt trong thời kỳ đại dịch, Thổ Nhĩ Kỳ lan truyền rộng rãi các luận điệu chống EU, hoặc từ một số nước Balkan để dọa rằng EU sẽ «xâm lăng» bằng vũ khí sinh học.
Làm thế nào để đáp trả ? Phát ngôn viên Stano nói : «Chúng ta sẽ không trả đũa bằng các chiến dịch phản tuyên truyền, nhưng qua việc nêu ra các sự kiện, thức tỉnh lương tâm, giúp công chúng tránh các nguồn bất minh». Bà Von der Leyen thì muốn dựa vào vai trò của các phương tiện truyền thông «uy tín, đáng tin cậy».
Tổng thư ký Jens Stoltenberg, hôm 01/04/2020 khi được hỏi về cách trả đũa của NATO, cũng nhấn mạnh «vai trò vẫn còn rất quan trọng của truyền thông tự do trong thời kỳ khủng hoảng». NATO cũng là nạn nhân bị «fake news» chiếu cố, chẳng hạn một kênh thông tin Nga khẳng định một quân nhân Mỹ tại Litva bị dương tính.
Về phần các nghị sĩ châu Âu gần đây đã gởi thư cho chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel và bà Ursula von der Leyen để đòi hỏi cần phải có hành động mạnh mẽ hơn đối với Nga và Trung Quốc.
Ủy Ban Châu Âu khẳng định đang làm việc với các trang mạng. Phó chủ tịch Vera Jourova hôm 27/3 gặp gỡ với các « đại gia » đã ký kết hợp tác chống bóp méo thông tin (Google, Facebook, Twitter…), các tập đoàn này cho biết đã gỡ bỏ rất nhiều nội dung độc hại.
Tuy nhiên Le Monde cho rằng không phải tất cả, như các « tin » quy cho quân đội Mỹ đã gieo rắc con virus ở Vũ Hán vẫn đang còn lan truyền.
Facebook khẳng định đã tăng gấp đôi nỗ lực nhằm loại đi những thông tin độc hại, và hứa lập ra một bộ phận chuyên theo dõi các nội dung.
Twitter thì muốn xóa tất cả những phương thức giả hiệu chống Covid-19. Tuy vậy các mạng xã hội cũng cho biết trước quy mô của hiện tượng tin giả, cần phải cầu viện đến trí tuệ nhân tạo để thay cho nhiều nhân viên đang bị cách ly hoặc nhiễm bệnh.
Bà Vera Jourova tỏ ra không bị thuyết phục mấy, cho rằng các mạng xã hội lớn cần phải gia tăng nỗ lực và chứng tỏ kết quả.
Cao ủy nhấn mạnh đến lợi ích của EU khi chống lại nạn bóp méo thông tin trong thời kỳ đại dịch. Đây là một lời cảnh báo lịch sự, vào lúc EU đang chuẩn bị « Kế hoạch hành động vì nền dân chủ châu Âu », trong đó chú trọng đến tính minh bạch và trách nhiệm của các nhân tố chính trên internet.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rick Scott hôm thứ Ba (31/3) đã kêu gọi Quốc hội Mỹ hãy tổ chức điều trần và mở cuộc điều tra toàn diện vai trò của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong việc giúp Trung Quốc che giấu mối đe dọa của dịch virus corona Vũ Hán.
Theo Breitbart News, ông Scott nói trong một tuyên bố phát đi hôm 31/3: “Nhiệm vụ của WHO là cung cấp thông tin sức khỏe cộng đồng cho thế giới để tất cả các nước có thể đưa ra quyết định tốt nhất nhằm bảo vệ công dân của họ an toàn. Xét về nhiệm vụ này của WHO trong dịch virus corona, thì họ đã thất bại. Họ cần phải chịu trách nhiệm về vai trò của mình trong việc thúc đẩy tin sai lệch và giúp Trung Quốc Cộng sản che giấu một đại dịch toàn cầu. Chúng ta biết Trung Quốc Cộng sản đang nói dối về số ca nhiễm và số ca tử vong, những gì họ biết và thời điểm họ biết về con virus này. Nhưng WHO chưa bao giờ bận tâm tới việc điều tra sâu thêm. Việc họ không hành động gì đã trả giá bằng nhiều sinh mạng”.
Ông Scott lên án một số quan chức WHO tán dương cách Trung Quốc như:
Quan chức WHO Bruce Aylward gần đây đã tuyên bố: “Nếu tôi bị nhiễm COVID-19, tôi muốn được điều trị tại Trung Quốc. Họ thực sự, thực sự rất giỏi về điều trị bệnh này, và họ thực sự rất muốn giúp đỡ”, ông Bruce Aylward nói thêm.
Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus gần đây cũng khen ngợi Trung Quốc “minh bạch” trong cách xử lý bệnh dịch, cho dù Trung Quốc đã nhiều lần công khai sửa cách thức xác nhận bệnh nhân COVID-19.
Không thể xác minh được các số liệu mà ĐCSTQ đưa ra: Tại họp báo ngắn của Nhà Trắng vào ngày 1/4, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Robert C. OBrien cho biết hiện nay Mỹ không thể xác minh số liệu dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán mà ĐCSTQ công bố.
Hôm 2/4, người dẫn chương trình Tucker Carlson của Fox News đã công bố bài viết tựa đề “Cuộc chiến tuyên truyền với Trung Quốc (ĐCSTQ) về virus corona mới có hậu quả lâu dài. Chúng ta sẽ tổn thất nặng nề”, theo đó chỉ ra hiện nay ĐCSTQ đang xem dịch bệnh này như là cuộc chiến để kiểm soát thế giới, đó là một cuộc chiến tuyên truyền với những hậu quả lâu dài, cho đến nay phía Mỹ đã chịu tổn thất nặng nề.
“Gần đây, số trường hợp nhiễm COVID-19 mới ở Trung Quốc được xác nhận thấp một cách kỳ lạ, thứ Năm tuần trước (26/3), truyền thông của ĐCSTQ đã loan tin rằng chỉ có một trường hợp mới ở Bắc Kinh, bệnh nhân này đến từ Mỹ”, Carlson chỉ ra, “Theo số liệu của ĐCSTQ,… tỷ lệ nhiễm ở Bắc Kinh là một phần một triệu (1/1000000), điều này có thể không?”
Carlson đặt câu hỏi, nếu thực sự ĐCSTQ kiểm soát được dịch bệnh thì tại sao hôm 27/3 họ lại tuyên bố đóng cửa tất cả các rạp chiếu phim trên toàn quốc? Tại sao ngày 30/3 chính quyền Thượng Hải phải đóng cửa vô thời hạn hai địa điểm du lịch nổi tiếng nhất của địa phương là tháp Thượng Hải và tháp Ngọc phương Đông?
“Chính phủ tuyên bố đã kiểm soát được dịch bệnh thì sao lại phải như vậy? Hành vi như vậy là biểu hiện của sự sợ hãi”, ông viết.
Hoàng Lan từ Hà nội – Thoibao.de (Tổng hợp)
