Nước Nga sắp đến giai đoạn “hậu Putin”?

Link Video: https://youtu.be/KJezmM0Xzkc

Ngày 8/7, blog Ngô Nhân Dụng trên VOA có bài “Bước đường cùng của Putin”.

Theo đó, Chính phủ các nước Âu Mỹ đều đang bàn kín những kế hoạch đối phó với một nước Nga “hậu Putin.” Có lẽ người đang lo tính toán nhiều nhất là Tập Cận Bình.

Tác giả cho biết, gần hai tuần lễ sau khi Yevgeny Prigozhin dẫn đạo lính đánh thuê Wagner về đe dọa Moscow rồi rút quân, tự mình chạy qua xứ Belarus, bỗng có tin Prigozhin đã trở về thành phố St. Petersburg rồi, và có thể đã có mặt ở thủ đô Nga! Chính Alexander Lukashenko, Tổng thống Belarus, xác nhận tin này trước mặt hàng chục phóng viên.

Sự thật Prigozhin có qua xứ Belarus hay không cũng chưa chắc, dù Lukashenko nói như vậy khi giàn xếp với Putin cho tay này chạy qua tị nạn. Một viên chức Bộ Quốc phòng Mỹ nói với báo Newsweek rằng, sau cuộc nổi dậy bất thành, Prigozhin có thể vẫn ở trong nước Nga.

Một điều khó hiểu khác, theo tác giả, là bản tin cơ quan Tình báo Nga FSB ở St. Petersburg đã trả lại cho Prigozhin nhiều tài sản, kể cả vũ khí, đã tịch thu sau cuộc khám nhà. Báo Newsweek cho biết, mạng Fontanka ở St. Petersburg loan báo theo nguồn tin muốn giấu tên, cảnh sát đã trả lại cho Prigozhin những thoi vàng và tiền mặt, tổng cộng 10 tỷ rúp.

Theo Sở Cảnh sát thành phố, tất cả được trao cho một người tài xế của ông trùm Wagner. Bác tài đã “được ủy quyền” ngày 2/7! Bằng cách nào Prigozhin có thể ủy quyền cho bác tài xế? Không ai biết!

Tác giả tiếp tục dẫn “tin mật” của Fontanka, cảnh sát không muốn trả lại những tài sản nặng mấy tấn này, nhưng phải chịu thua “vì có lệnh từ trên xuống!” Ai từ trên đã ra lệnh? Chỉ một người có khả năng này là Vladimir Putin. Trong khi đó, các báo, đài của Chính phủ Nga vẫn liên tiếp đả kích Prigozhin và loan tin cuộc điều tra tội lỗi của ông “đầu bếp của Putin” vẫn đang tiến hành! Điều này lại mâu thuẫn với những lời của Dmitry Peskov, phát ngôn viên điện Kremlin nói trước đây, khi loan báo, Chính phủ Nga sẽ bỏ qua không truy tố tội nổi loạn vì Prigozhin đã chịu thua chạy qua Belarus.

Tác giả nhận xét, từ khi bắt đầu đánh Ukraine, Putin đã sai Quốc hội làm luật trừng trị, phạt tù đến 15 năm, tất cả những ai phê bình, chỉ trích cuộc chiến. Nhưng lính đánh thuê Wagner đã bắn hạ mấy trực thăng và một chiến đấu cơ tối tân, giết hàng chục sĩ quan và binh lính, tại sao không hề bị hỏi tội? Prigozhin không những đã chỉ trích mà còn vạch ra rằng, không có lý do nào phải đánh Ukraine, những lời tố cáo chế độ ở Kyiv theo chủ trương “quốc xã” là hoàn toàn bịa đặt! Hơn nữa, Prigozhin còn nói thẳng rằng, cuộc chiến Ukraine sau 16 tháng qua đã hoàn toàn thất bại; dân Nga không biết chỉ vì bị che giấu! Prigozhin vẫn hoàn toàn tự do sau khi nói những sự thật trắng trợn như vậy!

Tác giả tiếp tục nêu vấn đề, những điều mâu thuẫn khó hiểu trên đây chỉ là những chuyện nhỏ so với một bí mật lớn nhất, là “Tại sao trong suốt thời gian đám quân Wagner nổi loạn, tất cả guồng máy quân sự, cảnh sát, mật vụ của Putin vẫn không hề ra mặt, phản ứng?” Tại sao tất cả bộ máy quân sự ở thành phố Rostov đã không chống cự, mà hầu như đồng lõa, quy hàng với quân Wagner? Một điều khó hiểu khác: Putin vốn là cựu sĩ quan mật vụ KGB, chung quanh quy tụ các đồng nghiệp mật vụ từ hơn 20 năm nay, tại sao điện Kremlin lại hoàn toàn không biết trước tin đám lính đánh thuê sắp tiến về thủ đô làm loạn?

Tác giả nêu nhận định, những điều khó hiểu trên đây chỉ có thể giải thích bằng một lý do, là Putin không còn nắm vững quyền lực trong tay nữa.

*Hình: Báo chí đưa tin Chính phủ Nga trả lại tài sản cho Prigozhin sau khi khám xét nhà*

Một lý do khiến Putin phải để cho Prigozhin được tự do, xuất hiện ở hai thành phố lớn nhất nước Nga, là vì ông ta thấy, vẫn cần nhờ đám quân Wagner trong cuộc chiến Ukraine. Lực lượng chính quy của quân đội Nga hoàn toàn bất lực trước cuộc phản công của Ukraine, Putin có thể mặc cả để đám quân Wagner trở lại chiến trường Ukraine cứu vãn những gì còn lại.

Hơn nữa, tác giả phân tích, Putin biết rằng không thể nào “giải giới” đám lính đánh thuê này. Bộ Quốc phòng Nga đã cho phép các lính Wagner được gia nhập quân đội, nhưng không mấy người hưởng ứng vì không ai tin tưởng. Quân Nga không thể dùng sức tấn công quân Wagner, vì nếu giỏi như thế thì họ đã không cần dùng đám lính đánh thuê này ở Ukraine!

Lực lượng Wagner không phải chỉ đánh nhau ở Ukraine mà còn trải ra khắp thế giới, từ Venezuela, Syria đến các nước Phi châu! Làm cách nào Putin có thể gửi lính đi nửa vòng trái đất qua tước khí giới đám quân Wagner đang hoạt động rải rác ở hàng chục nước, như Syria, Cộng Hòa Trung Phi hay Libya?

Tác giả tiếp tục phân tích, cuộc chiến Ukraine làm chế độ Putin đang suy sụp về quân sự và kinh tế. Dân Nga thiếu hàng hóa vì bị cả thế giới cấm vận, chỉ còn giữ được giao thương với Trung Quốc và Ấn Độ.

Bộ trưởng Ngoại giao khối Liên hiệp Âu châu, Josep Borrell mới bày tỏ mối lo ngại, trước khi đến dự cuộc họp 2 ngày của 27 quốc gia tại Brusselles. Ông nói, khi Vladimir Putin thấy địa vị của mình lung lay thì sẽ trở thành một con người nguy hiểm hơn. “Putin đã mất độc quyền điều động vũ lực nhưng một nước Nga bất ổn là điều đáng lo nhất!”