Ngày 25/3, RFA Tiếng Việt đăng bài bình luận của Giáo sư Zachary Abuza – giảng viên Đại học Chiến tranh Quốc gia Hoa Kỳ ở Washington, và trợ giảng tại Đại học Georgetown. Bài viết có tựa đề “Chính xác, điều gì đã xảy ra đối với Chủ tịch nước Việt Nam Võ Văn Thưởng?”
Tác giả nhận xét, không có dấu hiệu nào cho thấy, ông Thưởng sẽ là người bị trừng phạt cuối cùng trong chiến dịch chống tham nhũng, đã hạ bệ một loạt quan chức cấp cao, làm suy giảm lợi thế về ổn định chính trị của Việt Nam và khiến thị trường chao đảo.
Theo tác giả, một số học giả mô tả ông Thưởng là nhà tư tưởng của Đảng. Tuy nhiên, ông không phải là nhà tư tưởng, đồng thời, cũng không phải là một quan chức Cộng sản chỉ biết tuân lệnh.
Ông Thưởng rõ ràng đang được chuẩn bị cho nhiệm vụ lớn hơn. Ông có khả năng trở thành người kế nhiệm ông Trọng tại Đại hội Đảng 14 và cả Đại hội 15. Tóm lại, sự sụp đổ của ông khá ngoạn mục.
Tác giả đặt câu hỏi: Vậy ai muốn ông Thưởng ra đi và tại sao?
Tất cả các con mắt nhanh chóng đổ dồn vào Bộ trưởng Công an Tô Lâm.
Tác giả bình luận, không phải ai cũng vui khi Bộ Chính trị bầu ông Thưởng làm Chủ tịch nước vào tháng 2/2023. Ít vui nhất, có lẽ là ông Tô Lâm – người có thể coi nhiệm kỳ Chủ tịch nước là con đường để tẩy trắng những vụ bê bối của mình, trong đó có việc ăn thịt bò bít tết dát vàng.
Tác giả nhắc lại việc 4 tiếp viên của Vietnam Airlines đã bị bắt tại sân bay Tân Sơn Nhất vì vận chuyển 11kg ma túy, vào tháng 4/2023. Một trong số 4 tiếp viên này được đồn là cháu gái của ông Thưởng.
Ở một đất nước mà tội phạm ma tuý sẽ nhanh chóng bị tuyên án tử hình, nhưng cả 4 tiếp viên hàng không này đã nhanh chóng được thả tự do, với sự trừng phạt nhẹ nhàng. Thông điệp với ông Thưởng đã không thể rõ ràng hơn.
Đối với Tô Lâm, tác giả nhận xét, chức Chủ tịch nước sẽ giúp sự nghiệp chính trị của ông, đặc biệt, nếu ông có thể bảo đảm, đệ tử của ông – Thứ trưởng Công an Lương Tam Quang – kế nhiệm ông tại Bộ Công an.
Ông Lâm muốn tiếp tục có ảnh hưởng tại Bộ đầy quyền lực này, để kiểm soát các đối thủ và bảo vệ đế chế doanh nghiệp đang lớn mạnh của gia đình mình.
Ông Lâm đã trừ khử các đối thủ của mình ngày một nhiều.
Tác giả dẫn nhận định của giới truyền thông, xem ông Lâm là người nhiều khả năng trở thành Chủ tịch nước tiếp theo, coi đây là bước đệm để ông trở thành Tổng Bí thư vào năm 2026. Nhưng điều đó là không cần thiết và đặt ra câu hỏi: Vì sao ông Lâm lại muốn làm Chủ tịch nước?
Tác giả cho rằng, tuy Chủ tịch nước được xem là một vị trí mang tính lễ tân. Nhưng là một trong “Tứ trụ”, nếu Chủ tịch nước chọn sử dụng quyền lực và ảnh hưởng của mình, thông qua mạng lưới những người được bảo trợ, thì vẫn có thể là một vị trí quyền lực, như nhiệm kỳ của ông Lê Đức Anh (1992 – 1997) và ông Trương Tấn Sang (2011 – 2016) đã chứng minh.
Tuy nhiên, tác giả cho biết, Bộ trưởng Bộ Công an có một thứ mà Chủ tịch nước không có – đó là quyền điều tra. Tóm lại, ông Lâm không cần chức Chủ tịch nước để làm bước đệm cho việc trở thành Tổng Bí thư. Ông ấy có thể sử dụng vị trí hiện tại của mình, để giữ cho các đối thủ phải ở thế phòng thủ.
Tác giả nêu một ý kiến trái chiều với số đông, rằng: Chúng ta cũng cần xem xét một giả thuyết thay thế, đó là, ai đó đã hạ bệ ông Thưởng, để buộc ông Lâm vào chức Chủ tịch nước.
Nếu ông Lâm bị buộc phải rời khỏi Bộ Công an, trong khi người kế nhiệm mà ông dày công ươm trồng không được lựa chọn, ông có thể dễ bị tổn thương về mặt chính trị trước những cáo buộc tham nhũng.
Tác giả kết luận, bằng việc vũ khí hóa chiến dịch tham nhũng, ông Trọng đột nhiên không thể kiểm soát chiến dịch này, dẫn đến việc hạ bệ cả đối thủ lẫn đệ tử của mình.
Minh Vũ – thoibao.de
