Ngày 15/6, VOA Tiếng Việt bình luận “Lên Chủ tịch nước, thế lực của ông Tô Lâm lớn đến đâu?”
Theo đó, Đại tướng, Bộ trưởng Công an Tô Lâm đã được Quốc hội bầu lên làm Chủ tịch nước hôm 20/5, và đã bàn giao công tác ở Bộ Công an cho cấp phó của ông là Thượng tướng Lương Tam Quang, hôm 11/6.
VOA nhận xét, ông Lâm lên làm Chủ tịch nước trong một nhiệm kỳ biến động nhất trong lịch sử Đảng, khi lần lượt, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, và Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai đều mất chức.
VOA cho hay, sau khi các nhân vật này ra đi, 3 người còn lại đủ điều kiện để lên làm Tổng Bí thư, theo quy định của Đảng, là ông Nguyễn Phú Trọng, ông Tô Lâm, và ông Phạm Minh Chính.
VOA dẫn nhận định của Giáo sư Carlyle Thayer, học giả về chính trị Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc, cho rằng, ông Tô Lâm đã quá tuổi quy định của Đảng, để được ở lại thêm một nhiệm kỳ, trừ phi được Đảng đặc cách, được xếp vào “trường hợp đặc biệt”, được miễn trừ về tuổi tác.
Giáo sư Thayer cho biết, “vào lúc này, ông ấy là ứng cử viên sáng giá nhất để trở thành lãnh đạo Đảng”, và phải đợi một thời gian nữa, để xem tên ông Lâm có được Tiểu ban Nhân sự của Đại hội Đảng đưa vào danh sách cân nhắc cho Ban Chấp hành Trung ương khóa tới hay không.
Vị Giáo sư phân tích:
“Quyền điều hành công việc hàng ngày của ông ấy bị suy yếu đi một chút, bởi vì, ông ấy không còn nắm quyền trực tiếp ở Bộ Công an nữa. Tuy nhiên, ông ấy có thể dựa vào những người được ông ấy bảo trợ ở Bộ Công an, trong đó có tân Bộ trưởng Lương Tam Quang.”
VOA cho biết, nếu nhìn tổng thể, thì thế lực của ông Tô Lâm trong Đảng được củng cố, sau khi có đến 6 trong 18 ủy viên Bộ Chính trị phải ra đi, tạo ra khoảng trống quyền lực, trong khi thân tín của ông được đề bạt lên các vị trí cao hơn, cũng theo lời của Giáo sư Thayer.
VOA nhắc lại, ngoài Thượng tướng Lương Tam Quang được thăng làm Bộ trưởng Công an, Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc cũng được chỉ định làm Chánh Văn phòng Trung ương Đảng. Theo lệ của Đảng, thì 2 ông Quang và Ngọc nhiều khả năng sẽ được vào Bộ Chính trị.
Về phần Thủ tướng Phạm Minh Chính, Giáo sư Thayer cho biết, ông cũng đối mặt với cáo buộc tham nhũng của gia đình, nhưng “đa số thành viên Bộ Chính trị phản đối xử lý ông Chính”.
Đồng quan điểm với Giáo sư Thayer, VOA dẫn nhận định của Giáo sư Zachary Abuza – giảng dạy ở trường National War College, thuộc Đại học Quốc phòng (Mỹ), nói rằng, việc ông Tô Lâm trở thành Tổng Bí thư của Đảng là “rất có khả năng”.
Theo giải thích của ông, thì Thủ tướng Phạm Minh Chính, người có khả năng tranh với ông Tô Lâm, cũng đang vướng vào những cáo buộc tham nhũng, trong khi ông Tô Lâm, dù đã ra khỏi Bộ Công an, nhưng vẫn có ảnh hưởng đến công việc điều tra của cơ quan này.
Giáo sư Abuza phân tích:
“Việc ông Lương Tam Quang được đề bạt lên làm Bộ trưởng Công an, cho phép ông Tô Lâm tiếp tục vũ khí hóa các cuộc điều tra ở Bộ Công an, để hạ bệ các đối thủ.”
“Có lẽ, điểm yếu lớn nhất của Tô Lâm là việc kinh doanh mở rộng của em trai ông ấy. Tập đoàn Xuân Cầu của ông Tô Dũng đã lớn mạnh, chủ yếu là nhờ vào quyền lực và các mối quan hệ của ông Tô Lâm.”
“Tập đoàn Xuân Cầu bị đồn là đang bị quân đội điều tra về một thương vụ đất đai, mà ông Tô Dũng đang xây dựng trên đó. Nếu tin đồn này là đúng, thì ông Lương Tam Quang cũng không thể can thiệp vào cuộc điều tra của quân đội.”
Giáo sư Thayer cho biết thêm, nền chính trị theo kiểu tập trung dân chủ và lãnh đạo tập thể của Việt Nam không cho một cá nhân lãnh đạo nào quá nhiều quyền lực, cho nên, nếu ông Tô Lâm trở thành người quyền lực nhất mà không bị kiềm chế, thì điều đó “sẽ không tốt cho Đảng”.
Xuân Hưng – thoibao.de
