Hai giờ sáng 20/6/2024, Tổng thống Nga Putin đã đến Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam trong thời gian 2 ngày, theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đón đoàn tại sân bay Nội bài phía Việt nam có ông Lê Hoài Trung – Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương.
Theo giới quan sát, tháng 9/2023, khi đón Tổng thống Mỹ Joe Biden tại sân bay, cũng là ông Lê Hoài Trung. Nhưng tháng 12/2023, khi đón Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại sân bay, lại là Thủ tướng Phạm Minh Chính – một thành viên “Tứ trụ”. Điều đó cho thấy, trong mối quan hệ với các cường quốc, lãnh đạo Việt Nam coi trọng nhất là mối quan hệ với Bắc Kinh.
Trước chuyến thăm của Tổng thống Nga đến Hà Nội, giới phân tích đánh giá, ông Putin muốn thể hiện với phương Tây rằng, Nga không hề bị cô lập. Đồng thời, theo giới quan sát, đây là cơ hội để kiểm chứng về sức khỏe và quyền lực của Tổng Trọng, vì, theo dự kiến ban đầu, ông Trọng đưa ra lời mời, và cũng sẽ là người chủ trì lễ đón tiếp ông Putin.
Ngay trước khi ông Putin đến Việt Nam, sau chuyến thăm cấp nhà nước tới Triều Tiên, truyền thông Nga đưa tin, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ chủ trì lễ đón chính thức, với nghi lễ cấp nhà nước. Sau đó, 2 bên sẽ hội đàm song phương và trao đổi các văn kiện ký kết. Tiếp theo, ông Putin sẽ trao đổi công việc với ông Phạm Minh Chính – Thủ tướng Việt Nam, trong bữa sáng, và tập trung thảo luận về các vấn đề kinh tế.
Vẫn theo truyền thông Nga, sau cuộc gặp với Thủ tướng Chính, Tổng thống Putin sẽ có cuộc trò chuyện với Tổng Trọng. Cuối cùng, là cuộc tiếp kiến với Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn. Cũng trong ngày, ông Putin còn có cuộc gặp gỡ với sinh viên đã tốt nghiệp các trường đại học của Liên Xô và Nga.
Đáng chú ý, theo giới quan sát, truyền thông nhà nước Việt Nam dường như đã nhận được chỉ đạo, rằng: “chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Vladimir Putin, trong hai ngày 19 và 20/6, là theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, chứ không phải của Chủ tịch nước Tô Lâm như giao thức quốc tế thông thường.”
Trong 3 chuyến thăm Việt Nam trước đây của Tổng thống Putin, từ năm 2001, đều là theo lời mời của các nguyên thủ quốc gia Việt Nam, tức Chủ tịch nước. Tuy nhiên, chuyến thăm vào tháng 6/2024 này, người đưa ra lời mời lại là Tổng Trọng.
Theo đó, BBC Việt ngữ đã đưa ra một bình luận gây tranh cãi:
“Ngay cả khi ông Tô Lâm lên vị trí Chủ tịch nước, thì ông Trọng vẫn đảm trách việc mời và tiếp nguyên thủ các nước lớn. Điều này tô đậm vai trò của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Một số nhà quan sát cho rằng, điều này cho thấy, ông Tô Lâm vẫn chưa xoay chuyển được tình hình hiện nay.”
Thực tế, chiều 20/6, tại trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Trọng đã hội đàm với Tổng thống Putin. Đồng thời, người chủ trì lễ đón Tổng thống Putin tại Phủ Chủ tịch theo nghi thức cấp nhà nước, là Chủ tịch nước Tô Lâm. Diễn biến này đúng theo lịch trình mà truyền thông Nga đã đưa.
Theo giới quan sát, như vậy, Tổng Trọng là người đưa ra lời mời đối với Tổng thống Putin, nhưng Chủ tịch nước Tô Lâm lại là người đứng ra đón tiếp. Điều đó cho thấy, quyền lực nhà nước đang có xu hướng chuyển dịch từ Đảng sang nhà nước, thông qua vai trò của Chủ tịch nước Tô Lâm, như thông lệ quốc tế.
Đây là sự khác biệt so với chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, vào tháng 9/2023, hay chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình, vào tháng 12/2023. Khi đó, quyền lực nhà nước vẫn còn tập trung trong tay Tổng Trọng, và ông Trọng đã thay mặt cả Đảng và nhà nước, chủ trì trong việc tiếp đón. Điều đó đã làm lu mờ 3 nhân vật “Tứ trụ” còn lại.
Để xảy ra tình trạng Tổng Trọng mời, nhưng lại là Chủ tịch nước Tô Lâm tiếp đón, là một sự bất thường, khác với trước đây. Trên Thông Tấn xã Việt Nam đăng một tấm hình, chụp Tổng Trọng bắt tay Putin ở tư thế ngồi, dựa lưng vào ghế, với dáng vẻ hết sức yếu ớt. Đây là câu trả lời cho câu hỏi “vì sao Tổng Trọng không đón tiếp Tổng thống Nga Putin”.
Liệu đây có phải là chỉ dấu báo hiệu, tương lai chính trị của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ chấm dứt, và ông Trọng sẽ buộc phải rút lui khỏi chính trường?/.
Trà My – Thoibao.de
