Trái với kỳ vọng của giới quan sát, chuyến công du ra nước ngoài đầu tiên của Tô Chủ tịch đến Lào và Campuchia, đã kết thúc không kèn không trống.
Dẫu rằng, ông Tô Lâm từng được đánh giá là một nhân vật có khả năng đối ngoại tương đối tốt. Nhưng với kết quả của chuyến công du vừa kể, đã cho thấy, vai trò của ông Tô Lâm trên cương vị Chủ tịch nước, với nhiệm vụ đối ngoại đã không thành công, ít nhất trong phạm vi khu vực Asean.
Trước, trong và sau, chuyến công du đến Lào và Campuchia, từ ngày 11 đến đến 13/7, theo giới quan sát, truyền thông nhà nước Việt Nam cũng hạn chế đưa tin. Đặc biệt, những thông tin liên quan đến các hoạt động của Chủ tịch Tô Lâm tại thủ đô Phnompenh, được đưa tin rất ít ỏi, mang nặng tính sự kiện.
Trong lúc, vấn đề gây tranh cãi giữa Việt Nam và Campuchia, với những quan điểm bất đồng, xung đột về mặt lợi ích kinh tế, cũng như chiến lược, đó là Dự án Kênh đào Funan Techo. Theo dự kiến, phía Campuchia sẽ động thổ xây dựng con kênh này vào ngày 5/8. Đây là một kế hoạch mang tính khiêu khích của ông Hun Sen – Chủ tịch Thượng viện, và con trai là Thủ tướng Hun Manet, đã khiến lãnh đạo Việt Nam trong thời gian gần đây hết sức lúng túng và bị động.
Được biết, Dự án Kênh đào Funan Techo do Trung Quốc đầu tư xây dựng, theo phương thức hợp đồng BOT: (xây dựng – vận hành – chuyển giao). Kênh đào này dự kiến dài 180 km, nối từ dòng chính của sông Mekong, rồi sau đó đổ ra vịnh Thái Lan ở phía tây nam Campuchia. Đây là một dự án do nhà đầu tư Trung Quốc, với số vốn ước chừng 1,7 tỷ USD, thuộc khuôn khổ Sáng kiến Vành đai Con đường của Trung Quốc, vươn ra khu vực Đông Nam Á.
Cụ thể, một công ty Trung Quốc sẽ thiết kế, đồng thời xây dựng kênh đào này, rồi quản lý nó trong thời gian 50 năm. Sau thời hạn 50 năm, công ty Trung Quốc sẽ chuyển giao quyền quản lý và khai thác lại cho nhà nước Campuchia.
Giới chuyên gia đã đưa ra các cảnh báo nguy hiểm của dự án này, đối với chủ quyền của Việt Nam. Theo đó, trong trường hợp xấu nhất, kênh đào này không chỉ sử dụng cho mục đích dân sự, mà còn cho mục đích quốc phòng và quân sự. Tàu chiến của Trung Quốc từ căn cứ Hải quân Ream, có thể ngược dòng kênh đào này, vào sâu nội địa Campuchia, lên đến gần biên giới với Lào.
Mặt khác, Dự án này khi triển khai, sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng hạn hán và xâm nhập mặn ở khu vực phía tây Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam, và sẽ ảnh hưởng tới cuộc sống của khoảng 20 triệu người Việt ở miền Tây Nam Bộ.
Tuy nhiên, một điều đáng thất vọng, theo các hãng tin quốc tế đưa tin, khi gặp Thủ tướng Cambodia Hun Manet; Chủ tịch Thượng viện Hun Sen… thì Chủ tịch nước Việt Nam Tô Lâm đã hoàn toàn không đả động gì đến vấn đề kênh đào Funan Techo.
Đây là điều trái ngược với dự kiến của giới quan sát trong nước và quốc tế, trước đó vẫn hy vọng rằng, Chủ tịch nước Tô Lâm sẽ có những giải pháp phù hợp, để dung hòa quyền lợi của 2 nước Việt Nam và Campuchia, liên quan đến Dự án Kênh đào Funan Techo.
Theo giới phân tích, hơn ai hết, Chủ tịch nước Tô Lâm hiểu rõ, kế hoạch Dự án Kênh đào Funan Techo là do Trung Quốc đạo diễn, với mục đích gây sức ép lên Ban lãnh đạo Việt Nam. Tại thủ đô PhNompenh, bất chấp những tuyên bố được cho là hết sức hoa mỹ của chính quyền Hun Manet, ca ngợi tình hữu nghị anh em Việt Nam – Campuchia, nhưng ông Tô Lâm đã nhận ra, Dự án này là một chiếc gân “gà” khó nuốt, mà Ban lãnh đạo Bắc Kinh dành cho ông. Do vậy, dẫu có thuyết phục đến đâu đối với lãnh đạo Campuchia, thì cũng hoàn toàn vô tác dụng.
Đó là lý do vì sao, chuyến thăm quan trọng của tân Chủ tịch Việt Nam đã kết thúc, mà không công bố Tuyên bố chung giữa Việt Nam và Lào; cũng như Tuyên bố chung giữa Việt nam và Campuchia. Đây là một thất bại ê chề của Chủ tịch Tô Lâm, trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên./.
Trà My – Thoibao.de
