Ngày 25/9, RFA Tiếng Việt bình luận “Cơ chế chính trị là rào cản lớn nhất ngăn trí thức đóng góp cho Việt Nam?”
RFA cho biết, trong chuyến đi Mỹ vừa qua, hôm 22/9, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã gặp gỡ một nhóm trí thức người Việt, đến từ Houston, bang Texas. Tại đây, ông Tô Lâm nhấn mạnh rằng, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng cộng đồng người Việt sinh sống ở nước ngoài. Đồng thời, ông bày tỏ hy vọng rằng, trí thức Việt Nam tại Mỹ và khắp nơi trên thế giới nên đoàn kết, đồng lòng và đóng góp cho sự phát triển của đất nước, hướng tới một kỷ nguyên mới của đất nước.
RFA dẫn lời Luật sư Linh Nguyễn, thành viên Liên minh vì Dân chủ cho Việt Nam, người cũng có mặt tại Hội nghị Thượng đỉnh Liên Hiệp Quốc, cho biết:
“Căn bản trí thức là tự do và khai phóng, còn căn bản của Cộng sản là áp bức, là giáo điều, coi người dân như là công cụ, chứ thực sự ra cũng không biết tận dụng trí thức của con người, cho nên chưa thể thu hút được nhiều người Việt đóng góp cho Việt Nam.”
RFA dẫn quan điểm của ông Võ Ngọc Ánh, từ tiểu bang Washington, tin rằng, đã là người Việt, dù sinh sống ở đâu, theo bất kỳ đảng phái nào, thì cũng đều muốn góp sức xây dựng một Việt Nam phát triển hơn. Theo ông Ánh:
“Chính trị là trở ngại lớn nhất. Chính trị đã chi phối tất cả các lĩnh vực của đời sống, từ giáo dục, khoa học… Nó rất là khó cho những người làm việc được tôn trọng, họ quen với cái môi trường giáo dục cũng như khoa học, công nghệ, tự do độc lập ở các nước phát triển.”
Theo RFA, lời kêu gọi của tân Tổng Bí thư không có gì mới mẻ, điều đó được lặp đi lặp lại qua nhiều thời kỳ, và qua nhiều đời lãnh đạo. Nó còn được xây dựng thành đường lối, chính sách chung của Việt Nam, thông qua các Nghị quyết 36 hay Quyết định 1334, về “Phát huy nguồn lực của người Việt Nam ở nước ngoài, phục vụ phát triển đất nước”.
RFA đề cập đến bài phân tích về Quyết định 1334 của Giáo sư Nguyễn Văn Chữ, đăng trên trang web của Viện nghiên cứu Việt – Mỹ thuộc Đại học Oregon, chỉ ra vai trò quan trọng của cộng đồng người Việt ở nước ngoài, về mặt kinh tế và sự phát triển chung của đất nước. Ngoại tệ do cộng đồng này gửi về, giúp ổn định nền kinh tế, giữ giá trị cho đồng tiền Việt Nam; và tất yếu là gián tiếp bảo vệ chế độ.
Nhưng Giáo sư Chữ cũng nêu ra nhiều thách thức, mà người Việt ở nước ngoài phải đối mặt, như pháp lý, văn hóa, và sự khác biệt trong cách tiếp cận quản lý, nếu muốn về Việt Nam đầu tư. Điều này đòi hỏi những chính sách và môi trường làm việc cởi mở hơn từ phía Chính phủ Việt Nam, để kiều bào có thể yên tâm đóng góp.
Đồng tình với nhận định trên, RFA cho hay, ông Võ Ngọc Ánh nói thêm rằng:
“Cần phải thay đổi thì mới thu hút được trí thức. Ít ra thì Việt Nam phải mở một không gian tự do, cho giáo dục có quyền tự chủ hơn, được kết nối khoa học công nghệ với nước ngoài tốt hơn, độc lập hơn… May ra mới đem lại một sự khởi sắc cho Việt Nam.”
“Còn để thay đổi chính trị với Việt Nam, thì đó là điều rất là nhiều người Việt ở hải ngoại, trong đó có trí thức mong muốn. Nhưng để làm được điều đó, thì phải có một sự thay đổi rất lớn… Trí thức họ không muốn phải dấn thân vào con đường chính trị để thay đổi nó.”
Trong khi đó, RFA cũng cho biết, luật sư Linh Nguyễn nhấn mạnh rằng, nếu Việt Nam không thực sự cải cách, mở rộng tự do và dân chủ, thì việc thu hút trí thức từ nước ngoài sẽ chỉ là những lời nói suông.
Luật sư này cũng cho biết, cộng đồng người Việt ở Mỹ sẽ luôn ủng hộ Việt Nam, nếu Việt Nam là một quốc gia dân chủ pháp trị, độc lập, với một hệ thống chính trị đa nguyên đa đảng; Quyền lực của Hiến Pháp phải thuộc về 3 cơ quan Lập pháp, Hành pháp và Tư pháp; Luật pháp phải bảo đảm nền dân chủ và nhân quyền, tôn trọng quyền bầu cử tự do và công bằng…
Quang Minh – thoibao.de
