Đòn trừng phạt của Washington hôm 18/12 khi yêu cầu các nhà xuất khẩu Mỹ phải đệ đơn xin cấp phép trước khi bán các linh kiện cho Tập đoàn Sản xuất Chất Bán dẫn Quốc tế (SMIC) của Trung Quốc được cho là cú đánh trực diện vào tham vọng trở thành siêu cường công nghệ của Trung Quốc. Quyết định này trong tổng thể cuộc chiến thương mai Mỹ – Trung có tác động ít nhiều đến Việt Nam, quốc gia láng giềng của Trung Quốc.
Washington nói rằng mọi yêu cầu xuất khẩu công nghệ cần thiết để sản xuất chip điện tử cực kỳ tân tiến “nhiều khả năng sẽ bị khước từ”.
Chính phủ Mỹ cho rằng nhà sản xuất chip điện tử này có thể dùng công nghệ để hỗ trợ Trung Quốc hiện đại hóa lực lượng vũ trang.
Nhà quan sát Trần Tái Phùng đánh giá quyết định của Mỹ trở thành một vấn đề thực sự nghiêm trọng với SMIC, tập đoàn sử dụng các phần mềm và linh kiện từ Mỹ trong hoạt động sản xuất chip điện tử.
Trong một nghiên cứu công bố hồi đầu tháng 12, Phelix Lee, nhà phân tích tài sản của Morningstar, đã đưa ra những dự đoán về các lệnh hạn chế xuất khẩu mà chính phủ Mỹ sẽ ban hành. Ông nhận định: “Chúng tôi cho rằng đó sẽ là một trong nhiều cú đòn nhằm vào Trung Quốc, kiềm chế quốc gia này vươn lên thành một siêu cường công nghệ”.
Bên cạnh đó, trong một báo cáo khác hồi tháng 09 năm nay, ông viết: “Dù các doanh nghiệp nội địa Trung Quốc đã cải thiện vị trí đáng kể trong nhiều phần của chuỗi cung ứng, trình độ chuyên môn của họ thực tế vẫn chậm hơn từ hai đến ba thế hệ”.
Theo Lee, sẽ rất khó để SMIC tự sản xuất các chất bán dẫn kích cỡ 40nm, chứ chưa nói đến những sản phẩm kích cỡ 5nm như TSMC và Samsung đã bán trên thị trường.
Trong một tuyên bố hôm 20/12, tập đoàn này thừa nhận rằng dù các lệnh hạn chế khó có khả năng ảnh hưởng đến hoạt động trong ngắn hạn, những mục tiêu lớn hơn của SMIC rất có thể sẽ đối mặt với nhiều nguy cơ bấp bênh.
Các quy định mới của Mỹ sẽ có “ảnh hưởng tiêu cực trên thực tế” đối với khả năng phát triển các chip điện tử chất lượng cao.
SMIC vốn đã đối mặt với những thách thức lớn khi tìm cách bắt kịp các đối thủ toàn cầu. Doanh nghiệp này được cho là vẫn tụt hậu từ 3-5 năm so với những “ông lớn” trong ngành công nghiệp sản xuất chip điện tử như Intel, Samsung và TSMC với khả năng sản xuất các loại chip kích cỡ 7, 5 và 3 nanomet (nm).
Giới đầu tư không khỏi lo ngại về tương lai của doanh nghiệp này. Cổ phiếu niêm yết trên sàn chứng khoán Hồng Kông của SMIC đã giảm 0,9% trong phiên giao dịch cuối ngày 22/12 ở mức 18,96 đôla Hồng Kông, mức thấp nhất trong vòng 2 tháng trở lại đây. Cổ phiếu của SMIC đã mất 4,5% giá trị từ khi Mỹ ban hành các quy định mới.
Áp lực từ Washington khiến Trung Quốc phải tìm hướng “giải cứu” SMIC.
Nhà phân tích Lee nhận định rằng Trung Quốc có thể sẽ xây dựng thêm các chính sách để hậu thuẫn khu vực sản xuất chip điện tử. Theo ông, chính phủ nên tạo điều kiện và khuyến khích các hoạt động nghiên cứu trong lĩnh vực này hoặc cân nhắc giảm thuế đối với mặt hàng linh kiện bán dẫn.
Thời báo Hoàn Cầu, ấn phẩm của Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, ngày 21/12 đưa tin nói rằng những hạn chế mới (của Mỹ) “nhắc nhở ngành sản xuất chất bán dẫn của Trung Quốc những đòi hỏi cấp bách của việc tự chủ chuỗi công nghiệp”.
Thực tế Trung Quốc đã bắt đầu đi theo lộ trình này. Đầu tháng 12, chính phủ công bố các quy định mới theo đó miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà sản xuất chip điện tử nếu họ đáp ứng một số yêu cầu cụ thể.
Hãng thông tấn Tân Hoa xã dẫn lời Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu tại một hội nghị kinh tế mới đây rằng quốc gia này cần “củng cố sức mạnh công nghệ chiến lược” để có thể phá vỡ “sự thâu tóm của nước ngoài” trong những lĩnh vực công nghệ then chốt.
Trong một nghiên cứu ngày 21/12, các nhà phân tích tại Berstein dự đoán Trung Quốc thậm chí sẽ “giải cứu” SMIC nếu cần thiết.
Tuy nhiên, tiền không phải là cách đủ để giải quyết những phức tạp nảy sinh từ căng thẳng với Mỹ.
SMIC đã huy động được hàng tỷ USD trong năm nay từ các quỹ phát triển do nhà nước hậu thuẫn và thông qua việc niêm yết cổ phiếu lần hai tại Thượng Hải. Tuy nhiên, doanh nghiệp này còn lâu mới có thể đảm bảo việc sản xuất chip điện tử tiên tiến nếu không có nguồn cung cấp đáng tin cậy từ Mỹ.
Các nhà phân tích làm việc tại Tập đoàn An ninh Trung Quốc (China Securities Corp), có trụ sở tại Bắc Kinh, ngày 21/12 cho rằng công nghệ thế hệ tiếp theo của SMIC vẫn phụ thuộc vào linh kiện mà họ mua từ doanh nghiệp châu Âu bị ràng buộc bởi lệnh cấm xuất khẩu mà Mỹ áp đặt.
Thực tế là áp lực của Washington đối với các công ty Trung Quốc sẽ không biến mất. Ngày 21/12, Bộ Thương mại Mỹ đã bổ sung hàng chục doanh nghiệp Trung Quốc vào danh sách bị hạn chế mua hàng hóa và công nghệ từ Mỹ. Một số công ty hàng không cũng có mặt trong danh sách, phản ánh nguy cơ đối với chuỗi cung ứng này.
Ngày 22/12, Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích quyết định của Mỹ, gọi đây là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh của các chuỗi công nghiệp và chuỗi cung ứng toàn cầu“.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân (Wang Wenbin) nhấn mạnh trước các phóng viên tại một cuộc họp báo thường kỳ rằng Mỹ đã “liên tục lạm dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu và chiêu thức khác khác để trấn áp và kiềm chế đích danh các doanh nghiệp cụ thể ở quốc gia khác“.
Bắc Kinh được cho là đang đứng trước cơ hội tái thiết quan hệ với Mỹ khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức. Các nhà quan sát kỳ vọng Joe Biden sẽ có thái độ ngoại giao hơn người tiền nhiệm dù căng thẳng Mỹ – Trung khó có thể đảo ngược.
Các nhà phân tích của Bernstein cho rằng cuối cùng chính phủ Trung Quốc có thể sẽ phải có những nhượng bộ khác nếu muốn tháo gỡ áp lực đối với các nhà sản xuất chip điện tử. Báo cáo có đoạn: “Tình hình tồi tệ mà SMIC gặp phải có thể không thể đảo ngược hoàn toàn, nhưng có thể giảm bớt phần nào”.
Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới ngày một khốc liệt và sự bùng phát đại dịch toàn cầu Covid-19 có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhiều tập đoàn đang đặt trụ sở tại Trung Quốc như Apple, Google hay Microsoft và cả các công ty nhỏ đang lựa chọn chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam để tuân thủ quy tắc kinh doanh điển hình là “đa dạng hóa”.
Tác giả Trần Tái Phùng cho rằng nhiều nhà đầu tư đang đóng góp vào sự tăng trưởng chưa từng có của Việt Nam so với các nước sản xuất chi phí thấp khác vì họ coi Việt Nam là sự lựa chọn tốt để thay thế Trung Quốc.
Vị trí địa lý gần Trung Quốc tạo thuận lợi cho việc quản lý chuỗi cung ứng và các hoạt động phức tạp khác.
Doanh nhân Roberto Leone người Italy, đồng sáng lập công ty NiRo Tech chuyên về linh kiện cơ điện tử, giải thích: “Ở đây, chúng tôi đã xây dựng mô hình chuỗi cung ứng, điều này đã quyết định sự thành công của chúng tôi.”
Một số ý kiến cho rằng Việt Nam đang là điểm đến của nhiều công ty trên thế giới vì chi phí thấp, nhưng không hẳn là như vậy. Chi phí sản xuất ở Việt Nam không thấp hơn nhiều so với Trung Quốc.
Việt Nam được chọn vì ngành sản xuất và công nghiệp đang dịch chuyển sang sản xuất cấp cao. Điều đó được thể hiện qua việc Việt Nam đang có nhiều công ty công nghệ cao đến từ Nhật Bản hoặc Hàn Quốc.
Ngoài ra, không nên quên rằng các công ty lớn trên thế giới đã đến Việt Nam. Google và Microsoft đều tìm cách chuyển nhà máy đến Việt Nam hoặc ít nhất là ra khỏi Trung Quốc.
Tháng 04/2020, Google đã bắt đầu sản xuất điện thoại mới Pixel 4A tại Việt Nam. Điện thoại Pixel 4A có ý nghĩa rất lớn vì đây là sản phẩm bán chạy thứ 6 ở thị trường Mỹ.
Microsoft cũng có những động thái đầu tiên hướng tới sản xuất dòng máy tính Surface mới tại Việt Nam trong quý 2/2020.
Mới đây, chính phủ Việt Nam vừa thông báo là công ty Pegatron của Đài Loan, chuyên sản xuất thiết bị cho các tập đoàn công nghệ như Microsoft, Apple hay Sony, xác nhận đã lên kế hoạch đầu tư 1 tỷ đôla để xây dựng một cơ sở sản xuất tại khu công nghiệp Nam Định Vũ, gần Hải Phòng.
Kế hoạch mở rộng hoạt động của Pegatron tại Việt Nam (bao gồm cả việc chuyển trung tâm nghiên cứu và phát triển từ Trung Quốc sang Việt Nam) được công bố vào lúc có tin là Foxconn, một tập đoàn lớn khác của Đài Loan, cũng sẽ chuyển dây chuyền sản xuất các sản phẩm của Apple từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Hãng tin Reuters trước đó đã loan tin là Foxconn sẽ mở rộng nhà máy của tập đoàn này ở tỉnh Bắc Giang để xây dựng các dây chuyền lắp ráp mới. Năm 2021, thế hệ thứ ba của AirPod dự kiến sẽ được sản xuất tại Việt Nam.
Theo Financial Review, một số nước khác ở Đông Nam Á, như Indonesia, cũng đang tìm cách thu hút đầu tư của các công ty đa quốc gia đang muốn dời sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Nhưng chiến lược của Việt Nam có vẻ thành công hơn cả, qua trường hợp của Apple.
Việt Nam hy vọng sẽ trở thành một trung tâm lớn về sản xuất công nghệ cao trên thế giới.
Hiện tại, chỉ riêng Samsung đã cung cấp 1/4 hàng xuất khẩu của Việt Nam, còn Intel đã chọn quốc gia này để đặt nhà máy lắp ráp chip lớn nhất thế giới.
Với nhiều khoản đầu tư trong năm nay trong đó có các công ty như tập đoàn điện tử khổng lồ LG của Hàn Quốc và nhà sản xuất băng dính Tesa của Đức, Việt Nam đang trên đà trở thành nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới.
Trung Kiên – Thoibao.de (tổng hợp)
>>> Ổ gián điệp Trung Quốc bị phanh phui – Afghanistan đòi Bắc Kinh xin lỗi
>>> Chơi với Mỹ không sợ mất Đảng
>>> Năm 2020, Việt Nam tăng cường kiểm duyệt – bóp nghẹt tiếng nói trên không gian mạng
Khoảng trống quyền lực ở Washington đe doạ tới Biển Đông
Cách cài vượt tường lửa miễn phí:
Điện thoại di động (mobile phone) = https://bit.ly/2QCRpE7
Trình duyệt (browser) = https://bit.ly/3hKTidT
