Sau khi các lực lượng Nga chiếm đóng một nhà máy điện hạt nhân của Ukraine vào tháng 3, tình hình đã trở nên tồi tệ hơn, người đứng đầu ngành năng lượng hạt nhân của Liên Hiệp Quốc cho biết.
Một nhà máy điện hạt nhân nằm trên bờ của hồ chứa lớn
Các chuyên gia cho rằng nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia của Ukraine – lớn nhất châu Âu – là “cực kỳ dễ bị tổn thương” sau khi người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết tất cả các biện pháp an toàn đã bị lực lượng xâm lược Nga “vi phạm.”
Shaun Burnie, chuyên gia hạt nhân của Greenpeace East Asia, cho biết nếu nhà máy bị mất điện lưới do có khả năng xảy ra giao tranh trong khu vực, máy phát điện dự phòng và pin vẫn không đủ để làm mát, không chỉ sáu lò phản ứng mà còn có một lượng lớn nhiên liệu đã qua sử dụng phóng xạ cao.
Thêm vào những lo ngại này là tin tức cho rằng các lực lượng Nga đang sử dụng Zaporizhzhia làm kho vũ khí và vỏ bọc để tiến hành các cuộc tấn công. Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Anthony Blinken, nói rằng Nga đang sử dụng cơ sở hạt nhân này như một “lá chắn tương đương với con người” tại cuộc họp không phổ biến vũ khí hạt nhân của UN trong tuần này.
Sử dụng nhà máy theo cách này vi phạm Công ước Geneva, trong đó quy định rằng phải đặc biệt cẩn thận nếu “các cơ sở chứa các chất nguy hiểm” được đặt gần nơi giao tranh. Khoảng 500 binh sĩ Nga được cho là hiện đang bố trí tại địa điểm này.
Khi giao tranh nổ ra lần đầu tiên ở khu vực lân cận nhà máy vào đầu tháng 3, đây là lần đầu tiên trong thời đại nguyên tử, chiến tranh đến gần một cơ sở lớn như vậy.
Khi các lực lượng Nga chiếm đóng nhà máy điện vào giữa tháng 3 và cho phép các nhân viên Ukraine tiếp tục công việc của họ, tin tức từ Zaporizhzhia, hiện đang vận hành ba lò phản ứng của họ, đã không liên tục.
An toàn hạt nhân bị quân Nga xâm phạm
Tuy nhiên, giờ đây, mối quan tâm lại gia tăng rằng nhà máy không được bảo dưỡng đầy đủ.
Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cho biết trong một cuộc phỏng vấn với DW hôm thứ Sáu: “[Đó là] sự vi phạm mọi biện pháp an toàn hạt nhân mà bạn có thể tưởng tượng.”
“Có đúng là có chất nổ và các vật liệu khác được tích trữ gần các lò phản ứng không?” ông yêu cầu các báo cáo rằng tên lửa và các vũ khí khác có thể được phóng từ địa điểm này, không thể phản công do nguy cơ tai nạn cực kỳ nguy hiểm.
Grossi của IAEA cũng lo ngại rằng các nhân viên Ukraine dưới sự chỉ huy của quân chiếm đóng Nga tại Zaporizhzhia không thể thực hiện đúng nhiệm vụ của họ và phải đối mặt với các mối đe dọa bạo lực.
“Tôi đã cố gắng tập hợp một nhiệm vụ kỹ thuật do chính tôi dẫn đầu để đến đó giải quyết một số vấn đề,” ông nói với DW. Tuy nhiên, việc tiếp cận sẽ không thể thực hiện được nếu không có sự đồng hành của lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc, một tình huống mà ông đang thảo luận với Tổng thư ký Antonio Guterres.
Một quả cầu ánh sáng lớn trong cơ sở công nghiệp vào ban đêm
Một ngọn lửa tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia trong cuộc pháo kích vào đầu tháng 3
Trong một cuộc phỏng vấn với AP được công bố hôm thứ Ba, Grossi cho biết cơ quan năng lượng nguyên tử chỉ có liên hệ “chắp vá” với nhân viên tại địa điểm này. Ông cũng lo ngại rằng các thiết bị cần thiết, bao gồm cả phụ tùng thay thế để bảo trì các lò phản ứng, không được giao do chuỗi cung ứng bị gián đoạn.
Ông nói: “Chúng tôi không chắc nhà máy có đáp ứng được tất cả những gì nó cần.”
Nhà máy vẫn “cực kỳ dễ bị tổn thương”
Shaun Burnie của Greenpeace đồng ý rằng điều quan trọng là các nhân viên địa phương được đào tạo phải duy trì vị trí của họ và có thể làm việc an toàn tại khu vực hạt nhân. Mặc dù Nga có số lượng lò phản ứng nhiều gấp đôi Ukraine, nhưng hầu hết đều là các kiểu cũ hơn, có nghĩa là các kỹ sư của họ không có đủ chuyên môn để vận hành công nghệ mới hơn ở Zaporizhzhia, ông nói.
Nhân viên địa phương cũng sẽ cần thiết trong trường hợp lũ lụt thường xuyên từ sông Dnepr chảy qua vùng lân cận của nhà máy Zaporizhzhia và có thể làm hỏng các đập và hồ chứa cung cấp nước làm mát cho các lò phản ứng.
Nhà máy hạt nhân Ukraine
Petro Kotin, người đứng đầu nhà điều hành nhà máy điện hạt nhân Energoatom của Ukraine, tuần trước cáo buộc Nga bắt cóc 100 nhân viên từ Zaporizhzhia.
“Chỉ một số người trong số này sau đó quay trở lại làm việc với tâm lý suy sụp, tuyên bố rằng họ yêu Nga sau khi bị những kẻ xâm lược tra tấn bằng nhiều hình thức,” Kotin nói.
Burnie lo ngại gấp đôi sau chuyến thăm gần đây tới nhà máy hạt nhân Chernobyl do Nga chiếm đóng trước đây, nơi xảy ra thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất thế giới năm 1986.
Ở đó, nhóm của ông đã phát hiện ra một khu vực loại trừ bị ô nhiễm đầy mìn – điều này đã ngăn chặn việc giám sát hiệu quả khu vực này. Ông cho biết ông cũng đã phát hiện ra các thiết bị giám sát quan trọng ở Chernobyl mà lực lượng Nga đã phá hủy, làm hư hỏng hoặc đánh cắp.
Giám đốc hạt nhân của LHQ Grossi đã kêu gọi giải phóng nhà máy khỏi “những kẻ xâm lược” Nga, nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đang tham gia vào “chủ nghĩa khủng bố hạt nhân.”
Vũ Quang – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> Biến lớn trong báo Quân Đội Nhân Dân, đại tướng Lương Cường muốn lật hết để thuộc hạ làm chủ
>>> Nghi ngờ lớn, chiến dịch bảo kê tội phạm xuyên quốc gia của anh Tô đang lộ?
>>> Bị tấn công, Tô để lại “bãi thối” cho Bùi Thanh Sơn hốt! Sơn tính sao?
Nghi ngờ lớn, chiến dịch bảo kê tội phạm xuyên quốc gia của anh Tô đang lộ?
