Lịch sử xung đột sắc tộc Tây Nguyên

Link Video: https://youtu.be/gGZ01zqNSSY

Ngày 11/6, trên trang Facebook cá nhân của kiến trúc sư Dương Quốc Chính có bài “Xung đột sắc tộc ở Tây Nguyên”.

Theo tác giả Dương Quốc Chính, Tây Nguyên nguyên là hai nước Thuỷ Xá và Hoả Xá, đến thời Minh Mạng vẫn chỉ là thuộc quốc của Đại Nam. Có lẽ, các chúa rồi các vua Nguyễn cũng không định xâm lược và sát nhập Tây Nguyên.

Khi Pháp chiếm Đông Dương thì vùng đất này mới được nhập vào An Nam (Trung Kỳ), vì người Pháp mới tận dụng được lợi thế về đất đai và tài nguyên ở đây, các đồn điền cafe, cao su… mới chỉ có từ khi người Pháp xâm lược. Có nghĩa là, đây là vùng đất cuối cùng được nhập vào Việt Nam.

Tác giả cho hay, đến giai đoạn Quốc gia Việt Nam, vùng này được quy chế tự trị dành riêng cho Hoàng gia, gọi là Hoàng triều cương thổ. Các lãnh đạo địa phương chỉ thần phục Quốc trưởng Bảo Đại. Đến thời Việt Nam Cộng Hòa, ông Diệm thống nhất quốc gia nên xoá bỏ Hoàng triều cương thổ, nhập vào Việt Nam Cộng Hòa.

Tác giả cung cấp thêm thông tin, trong chiến tranh Việt Nam, dân Tây Nguyên vẫn có những nhóm chống quân Cộng sản, chứ không phải trên dưới một lòng theo Việt cộng như sách báo chính thống viết. Điển hình là vụ thảm sát Đắk Sơn xảy ra năm 1967.

*Hình: Status trên trang cá nhân của Dương Quốc Chính*

Trong vụ này, 2 tiểu đoàn Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam đã bao vây và tấn công vào làng Đắk Sơn, thuộc Đắk Lắk, nơi có 2000 người Thượng và khu trại của khoảng 1 đại đội lính Việt Nam Cộng Hòa. Phía Quân Giải phóng miền Nam cho rằng, làng này chống Cộng và đã giúp đỡ những người trốn khỏi các khu vực do Cộng sản kiểm soát.

Tức là, theo tác giả, mầm mống xung đột đã có từ lâu đời rồi.

Tác giả cung cấp tiếp thông tin về tổ chức FULRO, một tổ chức đấu tranh để giành độc lập cho các dân tộc Tây Nguyên, gồm cả người Chăm và Khmer. Có nghĩa là, họ chống lại sự cai trị của người Kinh, bao gồm cả Việt Nam Cộng Hòa lẫn Việt Nam Cộng sản. Tổ chức này tồn tại từ 1964 đến 1992, sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc.

FULRO là từ viết tắt của cụm từ tiếng Pháp, còn gọi là Mặt trận Thống nhất Đấu tranh của các Sắc tộc bị Áp bức. Đây là liên minh chính trị – quân sự của các sắc tộc Cao nguyên Trung phần, Chăm, Khmer, chủ trương đấu tranh cho quyền tự quyết của các sắc tộc thiểu số, thực hiện chiến tranh du kích để ly khai khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Cuối cùng, tác giả nhắc đến Nhà nước DEGAR tự xưng của người dân tộc Tây Nguyên, thành lập năm 1999 tại Đắk Lắk. Nhà nước này trên lý thuyết vẫn tồn tại, và các lãnh đạo lưu vong.

Tác giả nhận xét, vùng này rất nhạy cảm chính trị, nên dân mà ngo ngoe chống đối là bị dính án ngay. Về vụ tấn công trụ sở công quyền ở Đắk Lắk, hiện chưa công bố nguyên nhân chính thức, nhưng tác giả cho biết, nhiều người đồn đoán là tổ chức Degar đứng sau, cũng có người cho rằng, chỉ là tranh chấp đất đai.

Tác giả cho rằng, những chuyện tương tự diễn ra khá phổ biến trên thế giới. Đặc biệt là ở các nước Cộng sản hay độc tài thì nó diễn ra càng bạo lực hơn. Bên Tàu thì Tân Cương, Tây Tạng, cũng không khác gì Tây Nguyên.

Các vụ khủng bố rồi đàn áp đẫm máu diễn ra nhiều ở Nga, Trung Quốc vì nguyên nhân sắc tộc. Vùng Kosovo cũng vậy, đang tái diễn bạo lực.

Nói chung, tác giả nhận xét, việc cai trị những vùng đất mới có lịch sử, văn hoá, dân tộc, quá khác biệt với các nơi khác là không hề đơn giản. Ở nhiều nước hay nhiều giai đoạn lịch sử, thì các vùng đất này phải có quyền tự trị tương đối thoáng. Ngay ở Trung Quốc cũng có khu tự trị dân tộc Choang ở Quảng Tây giáp Việt Nam. Nga cũng có các nước Cộng hòa tự trị. Việt Nam hiện không có, nhưng đã từng có ở Tây Nguyên và miền núi phía Bắc (người Mèo).

Hiện tại chưa rõ nguyên nhân vụ Đắk Lắk là gì, nhưng mâu thuẫn sắc tộc thường không được công bố là nguyên nhân chính thức, dễ bị lái thành mâu thuẫn thuần tuý hình sự.