Ngày 12/7, VOA Tiếng Việt loan tin “Hơn 20 tổ chức kêu gọi Mỹ không công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường”.
Theo đó, hơn 20 tổ chức gốc Việt và quốc tế, gồm nhiều hội đoàn vận động cho dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam, đã lên tiếng, kêu gọi Tổng thống Joe Biden, Bộ Thương mại và Bộ Ngoại giao Mỹ, để thúc giục chính quyền Hoa Kỳ từ chối cấp quy chế nền kinh tế thị trường cho Việt Nam vào lúc này.
VOA cho biết, đây là những tiếng nói phản đối mới nhất được đưa ra, theo sau những lời kêu gọi trước đây của hàng chục nhà lập pháp Mỹ, cũng như các tổ chức và doanh nghiệp Hoa Kỳ, nhằm phản đối việc Bộ Thương mại Mỹ xem xét yêu cầu của Việt Nam, được đưa ra khỏi danh sách 12 nền kinh tế phi thị trường, theo định danh của Hoa Kỳ.
VOA dẫn bức thư chung gửi Tổng thống Biden, đề ngày 9/7, các tổ chức này cho rằng, Chính phủ Việt Nam cần phải đạt được những tiến bộ đáng kể về quyền lao động, xóa bỏ tham nhũng, củng cố nhà nước pháp quyền, và cải thiện nhân quyền, trước khi được xem xét cấp quy chế.
“Chúng tôi viết thư này để bày tỏ mối lo ngại sâu sắc liên quan đến việc nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam yêu cầu được Mỹ công nhận là nền kinh tế thị trường”, đại diện của 22 tổ chức Việt Nam, 1 tổ chức của người Khmer, cùng 1 tổ chức của người Philippines, viết trong lá thư.
Theo VOA, các tổ chức – trong đó có Việt Tân, Hội Bảo vệ Người lao động Việt Nam, Mạng lưới Nhân quyền Việt Nam, Hội Anh em Dân chủ – nhắc đến những lời kêu gọi trước đây của 25 dân biểu và 8 thượng nghị sĩ Mỹ, cũng như Ủy ban Thép tại Hạ viện Hoa Kỳ, gửi tới bà Raimondo, để bác bỏ yêu cầu của Việt Nam.
Các tổ chức này trích dẫn các lá thư của các nhà lập pháp Mỹ, về 6 yếu tố pháp lý theo Đạo luật Thuế quan mà Bộ Thương mại Mỹ phải xem xét, khi đánh giá yêu cầu của Việt Nam, và cho rằng, “thực tế là Việt Nam không đáp ứng bất kỳ tiêu chí nào để được xếp vào nền kinh tế thị trường”.
“Chúng tôi là các hội đoàn đấu tranh trong cộng đồng, quan tâm đến các vấn đề về quyền tự do thương lượng các điều kiện lao động, tình trạng pháp quyền yếu kém, tham nhũng tràn lan và nhân quyền” – lá thư viết.
Vẫn theo VOA, Việt Nam bị Mỹ xác định là nền kinh tế phi thị trường trong hơn 20 năm qua, và Bộ Công thương Việt Nam hồi tháng 9 đã yêu cầu Bộ Thương mại Mỹ đánh giá lại tình trạng này, khi cho rằng, họ cần được đưa ra khỏi danh sách vốn áp dụng cho các vụ kiện chống bán phá giá.
Trong số những người ủng hộ việc nâng cấp cho Việt Nam, VOA kể ra cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam – ông Ted Osius – người đứng đầu Hội đồng Kinh doanh Mỹ – ASEAN, và nghị viên Joe Đỗ Vinh của thành phố Garden Grove ở California – nơi có cộng đồng người Việt lớn nhất sinh sống ở Mỹ.
Vị nghị viên này đã gửi thư cho Tổng thống Biden hôm 11/7, để “yêu cầu Tòa Bạch Ốc và các bộ trong Nội các, bao gồm Bộ Ngoại giao và Bộ Thương mại, chuyển đổi Việt Nam khỏi kinh tế phi thị trường”.
“Việt Nam đang đi dây với chính sách “ngoại giao cây tre”, nhưng đồng thời mong muốn trở thành đối tác mạnh mẽ hơn của Hoa Kỳ trong chiến lược châu Á – Thái Bình Dương. Đây là xu hướng đáng được Hoa Kỳ khuyến khích và ủng hộ với việc cấp Quy chế Kinh tế Thị trường cho Việt Nam” – ông Đỗ Vinh viết.
VOA cũng cho biết, một phát ngôn viên của Bộ Thương mại Mỹ, hôm 3/7, nói rằng, họ sẽ xem xét tất cả các ý kiến được gửi đến trong quá trình rà soát, để đánh giá xem có cấp quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam hay không.
Nếu được Mỹ công nhận là nền kinh tế thị trường, hàng nhập khẩu của Việt Nam sẽ được giảm thuế chống bán phá giá của Hoa Kỳ. Bộ Thương mại Mỹ dự kiến đưa ra quyết định vào ngày 26/7.
Thu Phương – thoibao.de
