Mô hình kinh tế Trung Quốc đang đi vào ngõ cụt

Link Video: https://youtu.be/NdZFli81CDo

Ngày 23/11, VOA Tiếng Việt có bài bình luận “Trung Quốc: Mô hình kinh tế gây bế tắc” của tác giả Ngô Nhân Dụng.

Tác giả dẫn một nguồn tin quốc tế cho hay, giá nhà ở Trung Quốc, tính tới tháng 10 đã giảm liên tục 5 tháng, giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2015, kéo theo cả nền kinh tế đi xuống, vì ngành xây dựng đóng góp 1/4 GDP Trung Quốc.

Tác giả cho rằng, nguyên nhân sâu xa của hiện tượng này, là sự thất bại của cả mô hình kinh tế bất chấp thực tế cũng như lý luận, vì chỉ nhắm mục đích bảo vệ quyền hành của đảng Cộng sản.

Tác giả đề cập đến tình trạng thị trường bất động sản Trung Quốc với hàng loạt công ty lớn nhỏ phá sản, không trả được nợ, những ngôi nhà bán trả góp trước không thể hoàn thành để giao cho khách.

Người mua nhà trả góp trước được hứa hẹn giao nhà sau 3 năm, nhưng chờ mãi không được giao, khiến họ lo lắng và ngưng đóng tiền. Đồng thời nhiều người tìm cách bán tống tháo khiến giá cả rơi xuống, dẫn đến việc các công ty xây dựng thiếu tiền. Điều này lại kéo theo tình trạng các ngân hàng không dám cho vay đã khiến các công ty này càng thiếu tiền trầm trọng hơn… Tất cả tạo ra một cái vòng lẩn quẩn.

Tác giả dẫn phân tích từ một hãng tin lớn quốc tế, theo đó, từ sau năm 1998, dân số đô thị Trung Quốc tăng lên, chiếm 2/3 tổng dân số. Các công ty xây dựng đua nhau vay tiền để xây nhà bán, khiến nợ nước ngoài tăng cao. Từ 2009 đến 2020 nợ nước ngoài tăng gấp 100 lần. Trong khi đó dân số bắt đầu giảm bớt và nhà cửa bắt đầu dư thừa. Cả nước còn 50 triệu căn hộ không có người ở và nhiều công trường xây cất ngưng hoạt động.

Những chủ nợ lớn nhất của các công ty địa ốc Trung Quốc là người mua nhà trả góp. Tiền tiết kiệm của 70% các gia đình trong lục địa đổ vào việc mua nhà, để ở hoặc đầu tư. Nhà cửa chiếm 60% tài sản của dân. Giá tụt xuống, nghĩa là 70% dân Trung Hoa đang mất tiền dành dụm cả đời. Địa ốc không còn là một cơ hội kinh tế mà đã trở thành một vấn đề xã hội và chính trị.

Tác giả cho biết, Trung Quốc đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm cứu vãn tình thế, như, từ năm 2020 đã hạn chế số nợ của các công ty bất động sản; năm 2022 hứa cho vay không lãi suất, cũng như giảm lãi vay; tuy nhiên, các biện pháp này đều không thấy hiệu quả.

Năm 2021, GDP Trung Quốc chiếm 18,4% toàn cầu, nhưng năm 2022 chỉ còn 17%.

Tác giả dẫn một hãng tin tài chính quốc tế, mô tả địa vị của Trung Quốc đang xuống dần, trong khi các nền kinh tế khác vẫn đang lên.

Số hàng xuất cảng của Trung Quốc đang giảm vì kinh tế các nước mua hàng cũng gặp khó khăn, hoặc đang tìm các nguồn cung cấp mới. Các công ty quốc tế đang rút tiền lời ra khỏi Trung Quốc, cắt số đầu tư bớt $12 tỷ trong quý 3/2023. Đồng nhân dân tệ xuống giá, các xí nghiệp Trung Quốc cũng theo gót, chuyển đô la ra nước ngoài, mua bất động sản.

Theo tác giả, ngoài mối lo giảm phát, thay vì lạm phát, Trung Quốc đứng trước hai vấn đề lớn nữa: Số người làm việc giảm xuống và hiệu năng sản xuất ngưng đọng. Lực lượng lao động của Trung Quốc có lúc lên cao nhất, bằng 24% số người làm việc trên thế giới; hiện xuống chỉ bằng 19% và trong 35 năm nữa sẽ xuống tới 10%. Kinh tế Trung Quốc sẽ chỉ tăng 2.5% một năm, bằng nửa chỉ tiêu trên 5% của ông Tập Cận Bình.

Tác giả kết luận, đây là kết quả tự nhiên của mô hình kinh tế của Đảng Cộng sản Trung Quốc từ khi “đổi mới.” Họ từ bỏ kinh tế chỉ huy kiểu Cộng sản cũ, nhưng vẫn đề cao vai trò của doanh nghiệp nhà nước. Đó là những xí nghiệp hiệu năng thấp nhất, nhưng được cung cấp tài chính nhiều nhất. Các xí nghiệp tư nhân đóng góp cho sản lượng quốc gia nhiều hơn, nhưng khó vay được tiền từ các ngân hàng.

Cơ cấu kinh tế Trung Quốc nặng về đầu tư, nhẹ về tiêu thụ, trái ngược với các nước theo kinh tế thị trường. Đảng nắm tiền đầu tư nên dân bị lệ thuộc. Nếu tư doanh phát triển mạnh, thì sẽ đến lúc không ai cần nhờ Đảng nữa!