Ngày 21/3, VOA Tiếng Việt bình luận “Ông Thưởng bị Quốc hội miễn nhiệm chức Chủ tịch nước giữa biến động “bất ngờ” trên chính trường Việt Nam”.
Theo đó, Quốc hội Việt Nam hôm 21/3 đã miễn nhiệm chức Chủ tịch nước của ông Võ Văn Thưởng và chỉ định bà Võ Thị Ánh Xuân làm quyền Chủ tịch nước, trong biến động chính trường được cho là bất ngờ và chưa có tiền lệ, giữa bối cảnh của cuộc cạnh tranh quyền lực trước Đại hội Đảng tiếp theo.
Theo VOA, báo chí quốc doanh cho biết, ông Thưởng đã phát biểu sau khi Quốc hội biểu quyết miễn nhiệm ông. Tuy nhiên, các bản tin ngắn gọn này không cho biết ông Thưởng đã nói gì.
Các nhà quan sát cho rằng, việc miễn nhiệm ông Thưởng có liên quan đến sự tranh giành quyền lực trong nội bộ Đảng trước kỳ Đại hội 14.
VOA dẫn nhận định của Giáo sư Carl Thayer, thuộc Đại học New South Wales, Úc, trích dẫn các bình luận trên mạng xã hội cho rằng, những vi phạm này xảy ra vào năm 2012, khi ông Thưởng còn là Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi.
“Câu hỏi đặt ra là, tại sao vụ việc này lại nổi lên sau 12 năm?” Giáo sư Thayer nói.
“Điều này dẫn đến giả định rằng, Bộ trưởng Công an Tô Lâm đang loại bỏ những đối thủ tiềm tàng, để tiếp tục nắm quyền sau Đại hội Đảng lần thứ XIV vào đầu năm 2026.”
VOA cho biết, theo thông lệ, Ủy ban Trung ương Đảng sẽ quyết định ai lên nắm chức vụ Chủ tịch nước trong phần còn lại của nhiệm kỳ này, kết thúc vào tháng 5/2026. Giáo sư Thayer và các nhà phân tích chính trường Việt Nam cho rằng, ông Tô Lâm và bà Trương Thị Mai, sẽ là những ứng viên thay thế ông Thưởng.
VOA nhận xét, Chủ tịch nước là chức vụ có nhiều biến động nhất trong 5 năm trở lại đây ở Việt Nam, kể từ khi ông Trần Đại Quang bất ngờ qua đời vào tháng 9/2018.
VOA dẫn đánh giá của ông Florian Feyerabend, đại diện thường trú Viện Konrad – Adenauer Stiftung của Đức tại Việt Nam, cho rằng: “Cải tổ chính trường mới nhất là chưa từng có tiền lệ và gây bất ngờ”. Điều này đặt ra những câu hỏi không thể tránh khỏi, về khả năng dự đoán, độ tin cậy và hoạt động bên trong của hệ thống (chính trị Việt Nam).
Theo ông Feyerabend, dù hệ thống này đến nay vẫn ổn định, nhưng “cán cân quyền lực trong nước dường như đang bị lung lay trước Đại hội Đảng tiếp theo”.
“Việc ông Thưởng đột ngột từ chức sẽ có tác dụng đẩy nhanh quá trình này và bộc lộ những khác biệt trong nội bộ ban lãnh đạo,” Giáo sư Thayer nhận định.
VOA cũng cho biết, việc từ chức của ông Thưởng diễn ra trong lúc một phái đoàn kinh doanh của Mỹ gồm 60 công ty, đang đến thăm Việt Nam. Theo truyền thông trong nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp gỡ đại diện các doanh nghiệp và quỹ đầu tư hàng đầu của Mỹ trong phái đoàn này tại Hà Nội hôm 21/3.
“Họ sẽ được các đối tác Việt Nam trấn an rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo con đường ổn định,” Giáo sư Thayer nói tiếp. “Việt Nam đã thực hiện một quá trình chuyển giao quyền lực có trật tự sau cái chết của Chủ tịch nước Trần Đại Quan, và không có lý do gì hiện nay, điều đó lại không thể thực hiện được”.
Theo ông Feyerabend, sự ổn định chính trị là đặc điểm quan trọng trong số nhiều yếu tố khiến Việt Nam trở nên hấp dẫn với đầu tư trực tiếp nước ngoài. Mặc dù chiến dịch chống tham nhũng sâu rộng đang làm đình trệ các quyết định trong bộ máy quan liêu cồng kềnh ở Việt Nam, nhưng Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến đầu tư hấp dẫn, do các động lực địa chính trị đang phát triển mạnh mẽ, và xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu.
Vẫn theo VOA, cuộc chiến chống tham nhũng đã khiến nhiều quan chức cấp cao, trong đó có ủy viên Bộ Chính trị, bị đưa ra trước vành móng ngựa. Nhưng theo các nhà quan sát, nó cũng được các phe phái trong Đảng sử dụng để thanh trừng đối thủ.
Vì sao ông Thưởng bị lôi ra khỏi ghế?
Ý Nhi – thoibao.de
