Ngày 2/1/2023, trang Facebook Kugan Pillai có một status phàn nàn về việc anh bị cán bộ Hải quan Hà Nội vòi tiền. Anh Kugan Pillai kể rằng, anh ra sân bay Hà Nội để làm thủ tục bay về Singapore và anh đang vội. Nhưng cán bộ Hải quan cầm hộ chiếu của anh không muốn trả, đồng thời viết gì đấy lên lên tấm vé của anh. Cuối cùng, vì muốn kịp chuyến bay, anh phải đưa cho viên chức này 500 ngàn đồng. Nhưng anh cảm thấy như bị bắt làm con tin, nếu không đưa tiền, sẽ không được trả hộ chiếu. Dòng trạng thái này hiện nay đã biến mất trên trang cá nhân của Kugan Pillai, không rõ là do chủ nhân tự xóa hay bị Facebook chặn.
Nhưng rất nhiều Facebooker khác đã chụp lại màn hình và chia sẻ, đa số là những ý kiến đồng cảm với anh Kungan Pillai và bất bình với hải quan Việt Nam. Facebooker Hoàng Hùng đăng hình chụp status của Kungan Pillai, kèm theo lời kể về trải nghiệm của gia đình anh trong một lần nhập cảnh về Việt Nam ăn Tết.
Việc cán bộ Hải quan Việt Nam ăn bẩn không phải chuyện mới lạ, nó đã diễn ra suốt mấy chục năm nay. Chuyện Việt Kiều, người Việt Nam từ nước ngoài trở về tố cáo bị vòi tiền ở sân bay, chuyện hàng hóa bị rạch, bị trộm, chuyện các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải chi tiền “bôi trơn” cho hải quan được kể đầy trên mặt báo và trên mạng xã hội, năm nào cũng có. Tuy nhiên, mới chỉ có một vài vụ bị bắt lẻ tẻ, chứ chưa thấy lò của ông Trọng quạt lửa vào ngành này.
Mới đây, ngày 31/12/2022, Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã khởi tố vụ án “đưa nhận hối lộ” tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Nậm Cắn. Ba cán bộ hải quan nhận hối lộ gồm: Phan Văn Nhâm, Chi Cục trưởng; Ngô Xuân Khang, Đội trưởng Đội nghiệp vụ; Đặng Minh Sơn, cán bộ Đội nghiệp vụ.
Đà Nẵng – nơi được ca ngợi là đáng sống nhất Việt Nam, nơi có bộ máy hành chính nhanh gọn, giỏi nghiệp vụ, không nhũng nhiễu dân chúng. Ấy vậy mà Cục Hải quan Đà Nẵng nhiều lần bị tố “xin tiền típ” của khách.
Tháng 8/2018, hướng dẫn viên du lịch Chế Viết Đông đã tố nhân viên hải quan thu 10 Nhân dân tệ mỗi một khách Trung Quốc. Anh Đông nói rằng, anh “buộc phải nói ra vì đây là thể diện dân tộc”. Anh cảm thấy nhục nhã khi bị khách hỏi, vì sao nhân viên hải quan sân bay Quốc tế Đà Nẵng lại thu tiền của họ mỗi lần xuất nhập cảnh.
Nhưng Chi Cục Hải quan sân bay Quốc tế Đà Nẵng đã phủ nhận chuyện này, và nói rằng, không có việc thu tiền như Chế Viết Đông nói. Tuy nhiên, họ lại nói thêm, có thể khách nhầm lẫn giữa các lực lượng tại sân bay. Nghĩa là họ cũng không phủ nhận hoàn toàn chuyện khách bị thu tiền.
Cũng trong năm 2018, một hành khách ở Hà Nội đã tố hải quan sân bay Nội Bài “làm luật” (nghĩa là thu tiền ngoài sổ sách) với họ, đồng thời, tố cáo thái độ làm việc thiếu chuẩn mực, sách nhiễu người dân. Cụ thể, chị H tố cáo lực lượng hải quan sân bay Nội Bài đã thu giữ của chị một số hàng hóa mà không lập biên bản, bắt chị phải đóng 5 triệu mới trả lại hàng.
Trước đó, một phụ nữ khác đi cùng con gái bay từ Nhật về, chị cũng bị yêu cầu “làm luật” 5 triệu đồng mới cho thông quan hàng hóa của chị.
Năm 2016, một loạt các phi vụ hải quan TP. HCM ăn chia nhau tiền tỷ tham nhũng, hối lộ. Vụ này lộ ra, hàng chục cán bộ hải quan tại TP. HCM đã phải ngồi tù. Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã từng công bố khảo sát mức độ hài lòng của doanh nghiệp đối với hải quan, thì rất doanh nghiệp cho hay, họ phải chi trả phí đen khi làm thủ tục hải quan, nếu không, sẽ bị gây khó dễ như: kéo dài thời gian làm thủ tục, yêu cầu bổ sung giấy tờ, chứng từ không có trong quy định…
Chưa hết, các cán bộ hải quan còn tiếp tay cho buôn lậu hoặc chính họ buôn lậu. Năm 2017, một số cán bộ hải quan ở TP. HCM đã bị bắt giữ vì tiếp tay cho bọn buôn lậu, nhập lậu một số hàng hóa trị giá 9 tỷ đồng. Năm 2018, cũng hải quan TP. HCM lại bị một số doanh nghiệp tố, đã đe dọa, đòi ăn tiền của họ.
Ngành hải quan là một trong những ngành nát đến mức không thể nát hơn. Từ cách đây gần chục năm, tiếng đồn “chạy” một “suất hải quan” là 2 tỷ, đã râm ran trong dân. Lý do để giá một “suất hải quan” lại cao như vậy, đơn giản vì ngành này “có màu”.
Chúc Anh – thoibao.de
