Một nhà báo hàng đầu của phương Tây phải đối mặt với án tù 20 năm ở Nga với cáo buộc nguỵ tạo làm gián điệp trong một cuộc tấn công khác vào tự do báo chí từ Điện Kremlin.
Nhà báo Evan Gershkovich của The Wall Street Journal đã bị Cơ quan An ninh Liên bang – những kẻ kế vị KGB đáng ghét – bắt giữ vào thứ Tư tuần trước khi đang đưa tin tại thành phố miền trung nước Nga Yekaterinburg.
Vụ bắt giữ người Mỹ đã dẫn đến sự phản đối kịch liệt của quốc tế và càng lên án Tổng thống Nga Vladimir Putin trong nỗ lực mới nhất của ông nhằm gia tăng căng thẳng với phương Tây.
Thủ tướng Rishi Sunak hôm qua đã chỉ trích vụ giam giữ, phát ngôn viên của ông nói: “Chúng tôi kề vai sát cánh với Hoa Kỳ, những người đang dẫn đầu nỗ lực trả tự do cho ông Gershkovich.”
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã gửi một thông điệp rõ ràng tới Putin vào thứ Sáu, nói rằng: “Hãy trả tự do cho ông ấy.”
Tại một tòa án ở Moscow ngày hôm trước, Evan, 31 tuổi, bị buộc tội gián điệp, bị buộc tội thu thập thông tin về một công ty quốc phòng Nga.
Cuối ngày hôm đó, một Evan có vẻ ngoài nghiêm nghị, đến từ New Jersey, được chụp ảnh rời tòa án với một chiếc mũ trùm đầu màu vàng che khuất một phần khuôn mặt và mặc một chiếc quần jean rộng thùng thình.
Tổng biên tập của anh ấy, giám đốc điều hành người Anh Emma Tucker, đã bác bỏ quyết liệt các cáo buộc, nói: “Đó hoàn toàn là chuyện rác rưởi. Evan đang làm những gì các phóng viên làm.”
Trong một tuyên bố khác, cô ấy nói: “Evan là một thành viên của báo chí tự do, người đã tham gia thu thập tin tức cho đến khi anh ấy bị bắt.”
“Bất kỳ gợi ý nào khác đều sai.”
“Mục đích duy nhất của anh ấy trong công việc của mình là nắm bắt các vấn đề xảy ra trên khắp thế giới và làm sáng tỏ chúng để công chúng có thể đưa ra quyết định sáng suốt về cách điều hướng tương lai.”
Để phản đối vụ bắt giữ, các nhà báo hàng đầu đang chia sẻ tin tức về việc anh ta bị bắt với #IStandWithEvan trên mạng xã hội.
Evan là con trai của những người Nga nhập cư và đã sử dụng kỹ năng ngôn ngữ cũng như kiến thức văn hóa của mình để làm việc tại The Wall Street Journal
Hashtag đã được những người ủng hộ Arsenal chọn sau khi họ biết rằng Evan là một người hâm mộ Pháo thủ.
Hiện anh ta bị tạm giam tại nhà tù Lefortovo khét tiếng ở Moscow cho đến tháng sau, theo truyền thông nhà nước Nga.
Những người chủ của anh ta tại Dow Jones – người xuất bản tờ Wall Street Journal và là một phần của công ty mẹ của The Sun News Corp – đang khăng khăng yêu cầu anh ta được trả tự do ngay lập tức và ít nhất là cho phép anh ta nói chuyện với luật sư.
Trong khi đó, trong một cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm thứ Bảy, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã hối thúc ông này trả tự do cho Evan.
Phản ứng của ông Lavrov với gương mặt lạnh lùng là yêu cầu Mỹ đừng “làm ầm lên” bằng cách chính trị hóa vụ bắt giữ Evan.
Kể từ khi Nga xâm chiếm Ukraine vào tháng 2 năm ngoái, các phóng viên đã liều mạng đưa tin về cuộc xung đột, trong đó có Evan, một trong số ít phóng viên có mặt tại đất nước bị chiến tranh tàn phá này.
Cũng như cuộc chiến Ukraine, công việc gần đây của anh ấy bao gồm các báo cáo về nền kinh tế ốm yếu của Nga và các cuộc biểu tình ở quốc gia Georgia thuộc Liên Xô cũ.
Đồng nghiệp của anh ấy, Thomas Grove, nói: “Anh ấy đang bị bắt làm con tin. Không phải lỗi của anh ta mà anh ta đứng sau song sắt.”
Báo động đã được đưa ra vào thứ Tư, khi các đồng nghiệp của Evan ở New York không nhận được tin tức từ anh ta ngay sau khi anh ta đến Dãy núi Ural lần thứ hai trong một tháng.
Tin nhắn cuối cùng của anh ấy gửi cho đồng nghiệp đến từ một nhà hàng bít tết chỉ sau 4 giờ chiều giờ Mỹ sau khi họ chúc anh ấy may mắn. Anh ấy trả lời: “Cảm ơn anh trai, tôi sẽ cho bạn biết mọi chuyện diễn ra như thế nào.”
Nhưng sau nhiều giờ im lặng, họ bắt đầu lo lắng.
Thomas kể về việc anh ấy đã nhờ một người bạn của Evan đăng ký căn hộ nơi anh ấy đang ở.
Người bạn đã gửi phản hồi “Anh ấy không có ở đó. Chúng ta hãy hi vọng cho điều tốt nhất.”
Thomas tiếp tục: “Sau khi tôi không nhận được tin tức từ anh ấy trong khoảng bảy giờ, tôi đã lo lắng, gửi cho anh ấy một tin nhắn và nó đã không thành công.
“Sau đó, tôi đã liên hệ với đội an ninh của chúng tôi.”
Evan sinh ra ở Hoa Kỳ nhưng cha mẹ anh, Ella và Mikhail, đều là những người Do Thái lưu vong đã trốn khỏi Liên Xô vào năm 1979.
Do di sản của mình, anh ấy lớn lên nói thông thạo tiếng Nga và xem phim hoạt hình Nga.
Sau khi anh nhận được công việc đầu tiên tại New York Times, một đồng nghiệp đã khuyến khích anh sử dụng kỹ năng ngôn ngữ của mình để đưa tin về Nga.
Năm 2017, anh bắt đầu làm việc tại Moscow Times, đắm mình trong các quán bar và văn hóa bình dân của thủ đô, nơi bạn bè gọi anh là Vanya.
Anh ấy đã tự đặt tên cho mình nhờ thói quen đi xa hơn cho một câu chuyện. Anh cắm trại nhiều ngày trong thời gian xảy ra cháy rừng ở vùng Yakutia thuộc Siberia trong khi các phóng viên khác đã trở về khách sạn của họ ở Moscow từ lâu.
Anh ấy ngồi với các bác sĩ sinh viên trong các khoa khi họ bắt đầu điều trị cho hàng loạt người bệnh trong thời gian đầu đại dịch Covid.
Năm ngoái, anh nhận công việc hiện tại tại WSJ, chỉ một tháng trước khi lực lượng của Putin xâm chiếm Ukraine.
Trong năm qua, anh ấy đã thể hiện sự dũng cảm bằng cách lên tiếng về những rủi ro mà các nhà báo phải đối mặt khi thực hiện công việc của họ ở Nga.
Anh ấy đã tweet vào tháng 7: “Việc đưa tin về Nga giờ đây cũng là một thông lệ thường xuyên để xem những người mà bạn biết bị nhốt trong nhiều năm.”
Anh ấy kể rằng vào gần cuối năm 2022, anh ấy đang ở trong phòng tắm hơi thì một người Nga nghe thấy anh ấy nói tiếng Anh.
Người đàn ông quay sang anh ta và nói: “Đừng nói thứ ngôn ngữ chết tiệt đó nữa.”
Và gần đây, mọi thứ thậm chí còn trở nên tồi tệ hơn đối với phóng viên trẻ.
Trong một lần làm việc, anh ta bị các nhân viên an ninh Nga theo dõi, họ đã quay phim anh ta và gây áp lực buộc các nguồn tin không được nói chuyện với anh ta.
Trong một chuyến đi khác, ở khu vực phía tây của Pskov, anh ta bị theo dõi và quay phim bởi những người đàn ông không rõ danh tính.
Mức độ đe dọa này chưa từng thấy kể từ Chiến tranh Lạnh, khi vào năm 1986, Nicholas Daniloff, trưởng văn phòng Moscow của công ty truyền thông Mỹ US News & World Report, bị buộc tội gián điệp khi ông chuẩn bị rời Liên Xô.
Các sĩ quan KGB đã còng tay anh ta và giam giữ anh ta trong tù trong 13 ngày.
Ông chỉ được phép trở lại Hoa Kỳ sau các cuộc đàm phán căng thẳng giữa Liên Xô và chính quyền Reagan ở Washington.
Kể từ đó, mặc dù Nga đã đàn áp các nhà báo của chính mình, nhưng các phóng viên quốc tế vẫn bị coi là đi quá giới hạn.
Evan làm con tin trong trò chơi quyền lực của Nga với phương Tây
Evan Gershkovich dũng cảm là một con tin, không phải tù nhân – một con tốt vô tội trong trò chơi quyền lực phải được trả tự do ngay lập tức.
Phóng viên sinh ra ở Hoa Kỳ đã bị bắt giữ bởi những tên côn đồ của Putin với cáo buộc gián điệp bịa đặt khi anh ta đang làm việc cho tờ Wall Street Journal được kính trọng.
Không có một mẩu bằng chứng nào chống lại anh và giới báo chí cũng như các nhà lãnh đạo của thế giới tự do đã thống nhất kêu gọi trả tự do cho anh ngay lập tức.
Lúc đầu, thử thách của Evan giống như một vấn đề tự do báo chí.
Nga là một trong những nơi khó khăn và nguy hiểm nhất trên thế giới để trở thành một phóng viên.
Ít nhất 58 nhà báo đã thiệt mạng vì công việc của họ, khoảng 19 người đang ngồi tù và 7 người khác đang mất tích.
Đất nước này nằm gần cuối bảng chỉ số Tự do Báo chí Thế giới, chỉ cao hơn một bậc so với Afghanistan do Taliban kiểm soát.
Tuy nhiên, Evan là một trong số ít các phóng viên thực sự dũng cảm đã ở lại khi hàng trăm người chạy trốn khỏi các cuộc đàn áp hà khắc đi kèm với cuộc xâm lược Ukraine năm ngoái.
Hầu như tất cả các hãng truyền thông độc lập đều bị tố cáo là “đặc vụ nước ngoài” và bị cấm.
Việc Evan bị FSB bắt giữ – và viễn cảnh khủng khiếp 20 năm trong một thuộc địa hình sự – chắc chắn sẽ có tác động ớn lạnh đối với một số phóng viên còn lại.
Nhưng lý do thực sự khiến anh ta bị bắt có thể còn nham hiểm hơn.
Moscow có thể cần một con bài thương lượng.
Lý do chính xác vẫn chưa rõ ràng, nhưng nó có thể là để môi giới trao đổi con tin cho đặc vụ FSB có vỏ bọc sâu sắc, ông Serge Cherkasov, người đã bị bỏ tù 15 năm ở Brazil vào năm ngoái.
Mỹ cho biết Cherkasov đã giả làm công dân Brazil để thâm nhập vào Tòa án Hình sự Quốc tế ở Hague.
Ít nhất sáu trong số các tác nhân ẩn sâu này đã bị vạch mặt trong năm qua.
Dù bằng cách nào, việc chọn Evan Gershkovich là điều không thể bào chữa và gây sốc – ngay cả với những tiêu chuẩn thấp của Putin.
Yêu cầu trả tự do.
Nhưng Putin, bản thân là một cựu điệp viên KGB, đã bày tỏ tình cảm của mình với giới truyền thông phương Tây một cách rõ ràng.
Vào tháng 3 năm 2022, nhà báo Ukraine Yevhenii Sakun đã thiệt mạng trong cuộc pháo kích của Nga và Sky News đưa tin nhân viên của họ đã bị lính Nga bắn.
Sau khi Putin đưa ra luật cấm phát biểu phản chiến vào năm ngoái, nhiều phóng viên phương Tây đã rời khỏi đất nước, không còn cảm thấy an toàn khi làm việc ở đó.
Nhưng một số vẫn ở lại – bao gồm cả Evan, người đã được Điện Kremlin cho rằng thu thập tin để báo cáo trong nước.
Tuy nhiên, căng thẳng gia tăng giữa Putin và phương Tây có nghĩa là ngay cả những nhà báo giàu kinh nghiệm nhất cũng thường xuyên bị đe dọa bắt giữ.
Một bức thư ngỏ gửi tới đại sứ Nga tại Mỹ, Anatoly Antonov, từ nhóm vận động có trụ sở tại New York, Ủy ban Bảo vệ Nhà báo, viết: “Vụ bắt giữ vô cớ và bất công của Gershkovich là một bước leo thang đáng kể trong các hành động chống báo chí của chính phủ các bạn.”
“Nga đang gửi đi thông điệp rằng hoạt động báo chí trong biên giới của các bạn bị coi là tội phạm và các phóng viên nước ngoài đang tìm cách đưa tin từ Nga không được hưởng những lợi ích của pháp quyền.”
Các vận động viên nam và nữ thường miễn nhiễm với bất kỳ xung đột nào giữa Nga và phần còn lại của thế giới cho đến gần đây.
Tuy nhiên, năm ngoái, cầu thủ bóng rổ Hoa Kỳ Brittney Griner đã bị cầm tù ở Nga sau khi cô bị phát hiện mang theo dầu cần sa tại sân bay Sheremetyevo ở Moscow.
Cuối cùng cô đã được phép về nhà sau khi chính phủ Hoa Kỳ đồng ý trao đổi cô với nhà buôn vũ khí quốc tế người Nga Viktor Bout.
Các đồng nghiệp của Evan tin chắc rằng anh ta sẽ luôn mạnh mẽ – bất chấp viễn cảnh phải đối mặt với việc bắt đầu ngày lễ Vượt qua của người Do Thái trong tù vào ngày mai.
Phóng viên WSJ Georgi Kantchev nói về đồng nghiệp của mình: “Tôi thậm chí không thể tưởng tượng được những gì anh ấy phải trải qua.”
“Anh ấy thực sự mạnh mẽ về tinh thần và thể chất nên tôi hy vọng anh ấy sẽ kiên trì.”
Một người khác, James Marson, nói: “Evan không phải là kiểu người muốn trở nên nổi tiếng.”
“Anh ấy muốn kể câu chuyện về nước Nga, về những gì đang xảy ra ở Nga, và tôi nóng lòng muốn anh ấy ra ngoài và bắt đầu kể lại câu chuyện đó.”
Vũ Quang – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> AIC cháy tới Bình Thuận, Quảng Ninh vẫn là “cục xương khó gặm”
>>> Sợ bị đẩy rơi vào lò, Nguyễn Văn Thể cay cú “thế lực thù địch”?
>>> Lấy phiếu tín nhiệm, trò hề hay chiêu trò để “làm cỏ dưỡng lúa” của ông Tổng?
>>> Sau cú càn quét của bà Nguyễn Phương Hằng, thành phần Showbiz đen “lòi mặt chuột”?
Sợ bị so sánh về thể chế, báo chí Việt Nam kín tiếng vụ ông Trump bị truy tố
