Ngày 16/11, VOA Tiếng Việt loan tin “Pháp ban hành lệnh bắt Tổng thống Syria Bashar al-Assad”.
Theo đó, các thẩm phán của Pháp đã ban hành lệnh bắt Tổng thống Syria Bashar al-Assad, anh trai ông là Maher al-Assad và hai quan chức cấp cao khác của Syria, do họ đã sử dụng vũ khí hóa học bị cấm nhắm vào thường dân ở Syria, một nguồn tin tư pháp cho biết hôm 15/11.
VOA cho biết, lệnh bắt này – vốn đề cập đến cáo trạng đồng lõa với tội ác chống nhân loại và đồng lõa với tội ác chiến tranh – xảy ra sau cuộc điều tra hình sự về các cuộc tấn công hóa học ở thị trấn Douma và quận Đông Ghouta, hồi tháng 8/2013, giết chết hơn 1.000 người.
Theo VOA, đây là lệnh bắt giữ quốc tế đầu tiên được ban hành, đối với nguyên thủ Syria. Quân đội của ông Assad đã đáp trả các cuộc biểu tình bùng phát vào năm 2011 bằng sự đàn áp tàn bạo, mà các chuyên gia Liên Hợp Quốc cho là tội ác chiến tranh.
Đây cũng là lệnh bắt quốc tế đầu tiên liên quan đến vụ tấn công bằng vũ khí hóa học ở Ghouta – ông Mazen Darwish, luật sư và là nhà sáng lập Trung tâm Truyền thông và Tự do Ngôn luận Syria – cơ quan đệ trình vụ kiện ở Pháp, cho biết.
VOA cho hay, Syria phủ nhận việc họ đã sử dụng vũ khí hóa học, nhưng một cuộc điều tra chung trước đó của Liên Hợp Quốc và Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học cho thấy, Chính phủ Syria đã sử dụng chất độc thần kinh sarin trong một cuộc tấn công hồi tháng 4/2017 và đã nhiều lần sử dụng chlorine làm vũ khí.
VOA dẫn lời ông Darwish nói với một hãng tin quốc tế, lưu ý rằng, cuộc tấn công này bắt buộc phải được sự phê chuẩn của Tổng thống – với tư cách là tư lệnh các lực lượng vũ trang.
“Tổng thống Syria phải chịu trách nhiệm cho nhiều tội ác ở Syria – nhưng chỉ với loại vũ khí này – khí độc sarin – thì không thể bỏ qua về sự dính líu của ông ấy.”
VOA cũng cho biết, lệnh bắt các nguyên thủ quốc gia đương nhiệm là hiếm xảy ra, vì họ thường được hưởng quyền miễn trừ truy tố. Tuy nhiên, theo luật pháp quốc tế, quyền miễn trừ đó có một số ngoại lệ, nếu nguyên thủ đó bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh, tội ác chống nhân loại hay diệt chủng.
Vẫn theo VOA, Tòa Hình sự Quốc tế hiện có hai lệnh bắt nguyên thủ quốc gia: Một là nhằm vào Tổng thống Nga Vladimir Putin, và một dành cho cựu Tổng thống Sudan Omar al-Bashir.
VOA nhận xét, ông Assad đã bị hầu hết các nước trong khu vực và phần còn lại của thế giới xa lánh, trong hơn một thập kỷ qua, với một vài chuyến công du hiếm hoi tới Nga và Iran, kể từ khi chiến tranh bùng nổ ở Syria vào năm 2011.
Chuyến thăm của ông tới Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất hồi năm ngoái báo hiệu sự tan băng trong quan hệ song phương, và sau đó là một loạt các hoạt động ngoại giao sau trận động đất chết chóc hồi đầu năm ở Syria.
Kể từ đó, ông Assad đã được chào đón trở lại tại Liên đoàn Ả Rập và đi công du đến tận Trung Quốc.
VOA cho biết thêm, lệnh bắt giữ của Tòa án Pháp cũng đã được tống đạt đến ông Ghassam Abbas – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học – cơ quan thành lập chương trình vũ khí hóa học của Syria; và Bassam al-Hassan, người đứng đầu cơ quan an ninh và liên lạc.
Anh trai của Assad – ông Maher – bị coi là đồng lõa trong vai trò là người đứng đầu sư đoàn thiết giáp Đệ Tứ.
Được biết, ông Bashar al-Assad sinh năm 1965, là con trai và là người kế nhiệm của cựu lãnh đạo Syria – Hafez al-Assad – người đã lãnh đạo Syria trong 29 năm cho đến khi qua đời vào năm 2000. Ông được bầu làm Tổng thống Syria vào năm 2000, sau cái chết của người cha, trong một cuộc bầu cử chỉ có một ứng viên duy nhất.
Dưới sự lãnh đạo hà khắc của Assad, Syria đã rơi vào khủng hoảng từ năm 2011 đến nay, nhiều vụ thảm sát đã xảy ra dẫn đến một cuộc khủng hoảng nhân đạo kéo dài, khiến hàng triệu người Syria phải rời bỏ đất nước.
Hoàng Anh – thoibao.de
